Süneni İbni Mace, 10 Cilt, 2.EL

Kitap              Sünen-i İbn-i Mace Tercüme ve Şerhi 2.EL
Yazar             Muhammed İbn-i Mace
Tercüme         Haydar Hatipoğlu
Yayınevi         Kahraman Neşriyat, Ravza yayınları baskısı
Kağıt  Cilt       1.Hamur - Lüks Bez Cilt, 10 Cilt
Sayfa  Ebat     6.560 Sayfa, 17x24 cm
Hadis Sayısı    4.341 Hadisi Şerif Arapça Metni Türkçe Açıklaması, tercmesi şerhi yorumları
 

     
   Sünen-i İbn-i Mace Tercüme ve Şerhi
 
Allah Resûlü'nün sünnetini öğrenerek hayatlarını O'nun hayatına benzetmek isteyenler için tükenmez bir kaynak. 
• İçinde geçen hadislerin sıhhat ve zafiyet yönleri ve ravi zinciriyle ismi geçen şahıslar genişçe açıklanmıştır.
• Konu ile ilgili bütün fıkıh mezheplerinin görüşleri geniş bir şekilde nakledilmiştir.
 
                    
            ÖNSÖZ
 
Din kardeşlerimize ilim yönünden de hizmet etmeyi gaye edinen müessesemiz, yeni ve büyük bir eseri, Cenab-ı Hakk’ın inayeti ile yayınlamış bulunmaktadır. İlk olarak Türkçeye çevrilen ve değerli alimlerimizden Haydar Hatiboğlu tarafından başarılan bu Hadis-i Şerif kitabı (10) cild olarak tertip edilmiştir. Cildler arka arkaya basılarak sunulacaktır. Kitabın tertip, tasnif, baskı ve cild işleri için gereken itana gösterilerek en mükemmel bir şekilde hazırlanmasını çalışılmıştır.
 
Okuyucuların istifade ve takdirleri bizim için en büyük sürur ve manevi ecir vesilesi olacaktır. Canab-ı Allah’a hamd, Peygamberine salat, ümmete rahmet olsun…
 
 KAHRAMAN YAYINLARI
 Fethullah Kahraman
 
 
                       ÖNSÖZ
         
İbn-i Mace’nin Sünen’i dörtbin hadis ihtiva eden meşhur Sünen kitaplarından biridir. İbn-i Kesir’in beyanına göre pek azı müstesna olmak üzere bu hadislerin hepsi güzeldir. Yalnız daha önce te’lif edilen üç Sünen kitabından derece itibariyle biraz aşağıdır. Çünkü yalnız kendisinin rivayet ettiği hadislerin zayıf olduğu söylenir. Ama bu da alelıtlak değildir. Hafız İbn-i  Hacer bunun hakkında şöyle demiştir: İbn-i Mace bir çok hadisleri yalnız kendisi rivayet etmiştir. Fakat bunlar sahihtir. Evla olan zayıf sözünü hadis ravilerine hamletmektedir…
 
Unutmamalıdır ki zayıf hadis asılsız ve uydurma demek değildir. En sahih hadisler gibi o da Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Selem)’in mübarek ağzından çıkmıştır. Onun zayıflığı bize nakledilirken aranan bazı şartlarının bulunmamasından doğar. Yoksa nice zayıf hadisler vardır ki istikbalden haber vermiş ve haber verdiği şeyler güneş gibi zuhur etmiş, hem de etmektedir. Kıyametin küçük alametlerine dair zayıf hadisler vardır ki, bunlar neyi haber verdilerse ya zuhur etmiş yahut halen etmektedir. Bunlardan birinde Resulullah  (Sallallahu Aleyhi ve Sellem ) kıyamete yakın herc-ü mercin çoğalacağını bildirmiş. Ashab-ı Kiram bunun ne demek olduğunu sorunca: Ölüm demektir. Ölüm çoğalacak fakat kim vurduğu belli olmayacaktır, manasında beyanatta bulunmuştur.
O günlere varırsak biz ne yapmalıyız Ya Resulullah? diye sorulunca:

“Devesi olan devesinin yanına, koyunu  olan koyununun yanına gitsin.” buyurmuşlardır. Şimdi bu hadisin haber verdikleri zuhur etti mi etmedi mi diye azıcık düşünmek hakikatı anlamak için yetip artar. Onun için tekrar ediyorum zayıf hadis deyip geçmemeli, onları da okuyup mucebince amel etmeliyiz. İbn-i Mace büyük bir alim, kudretli bir hafız bir fakih idi. Onun bu kitabı diğer beş hadis kitabında bulunmayan bir çok makbul ziyadeleri havi bulunmaktadır.
 
 Şimdi Sünen-i  İbn-i Mace’yi İzmir Müftüsü muhterem Haydar Hatipoğlu bize tercüme ve şerh etmiştir. Eserinin bazı yerlerini gördüm. Tercümesi de güzel, şerh ve izahı da. Hatta Peygamberimiz anıldıkça bazı kimselerin yaptıkları gibi (S.A.V.) işaretiyle geçmeyip (Sallallahü Aleyhi ve Selem ) cümlesini tam yazması memnuniyet ve takdirimi mucib oldu. Allah razı olsun.  Zira asıl sevap bu cümleyi okumaktır.Bu yalnız Ümmet-i Muhammediye’ye mahsus bir mizedir ve bizim medar-ı iftiharımızdır.
 
 Eseri Kahraman Yayınevi basmaktadır. Buracıkta hem mütercim ve şarihi, hemde tabiî ve naşiri tebrik eder; daha nice hayırlı eserler için kendilerine Cenab-ı Hak’tan muvaffakiyetler dilerim.
 
AHMED DAVUDOĞLU
08. 01. 1982
 
 
                  TAKRİZ
 
Bilindiği gibi, yüce dinimizin iki temel kaynağı vardır. Bunlardan biri Kur’an-ı Kerim’dir;diğeri de Peygamber (Sallallahü Aleyhi ve Selem)’in söz ve işlerinden ibaret olan Hadis-i Şerif’lerdir ki, Sünnet ve Sünen diye de adlandırılırlar.

Kur’an-ı Kerim, peyderpey nazil olduğu zamandan itibaren bügüne kadar şüphe götürmez bir nakil ile (tevatür yolu ile) asliyetini muhafaza etmiş ve asla bir değişikliğe uğramamıştır. Kıyamete kadar da bu asliyetini koruyarak hiçbir tahrife uğramayacaktır; çünkü O’nu inzal eden Vacib Teala Hazretleri,  O’nu tahrif ve değişiklerden koruyacağını yine Kur’an-ı Kerim’de va’d buyurmuştur. Bunun metnini kötü niyetli ve maksatlı kişiler değiştiremez ve bozamazlar. Ancak ayet-i kerimelerin manaları, murad olan mana dışında tefsir etmek sureti ile insanların itikadlarını bozabilirler.onun için dini eserler okunurken, bunları aktaranların itikad ve ahlaklarını nazarı itibara almak şarttır. Buna büyük bir önem vermek gerekir.

Peygamber Efendimiz’den bize intikal eden Hadis-i Şerif’lerin hepsi tevatür yolu ile sabit olmadığından, hadis alimleri tarafından bunlar değerlendirilmiştir, kimi sahih, kimi zayıf, kimi de mevzu (uydurma) kabul edilmiştir. Bu hadis-i şerif ilmi üzerinde pek çok eserler yazılmış, çeşitli mevzulara ait hadisler bir araya getirilmiştir.  
 
Bunlar arasında Sıhah-i Sitte ( Altı Sahih Kitap ) yahut  Kütüb-i Sitte alimlerin ittifakı ile en sahih hadis kitapları alarak kabul edilmişlerdir. Bu altı sahih kitaptan birisi de Süne-i ibn-i  Mace diye adlandırılan kitaptır. Diğer sahih kitaplardan Buhari, Müslim, Nesai ve Tirmizi’nin Türkçe tercümeleri yapılmış ve basılmıştır.
 
Şimdi de Sünen-i ibn-i Mace ‘nin Tercümesi, uzun ve itinalı bir çalışma ile değerli kardeşimiz İzmir Müftüsü Muhterem Haydar Hatipoğlu tarafından başarılarak büyük bir ihtiyaç karşılanmış bulunmaktadır. Sünen-i İbn-i Mace, bilhassa tasnif  bakımından ve ihtiva konular yönünden de ayrı bir özellik taşıyor. Buda bir gün İbn-i Mace’ nin dirayetini ve ilimdeki yüksek mevkiini belirlemektedir.
 
Hicri 209 yılında doğup 273 yılında vefat eden ve tefsir, hadis, tarih ilimleri üzerinde şöhret bulan Muhammed İbn-i Yezid ( Ebu Abdullah İbn-i Mace ) Hazretlerine Cenabı Hak’tan bol rahmet dilerken, bu kıymetli eser üzerinde yapılan hizmetten dolayı kardeşimize teşekkür eder, Ona da ecri cezil niyaz ederim.
 
Okuyucuların da bu nurlu kaynaktan aydınlanmalarını ve üstün Peygamberin yolunda bulunmalarını dua ederim. ( Sünen-i İbn-i Mace Tercüme ve Şerhi , Muhammed İbn-i Mace , Haydar Hatipoğlu , Kahraman Neşriyat , tercümesi , 10 cilt süneni ibni mace , kahraman yayınları )

A. Fikri Yavuz     
04. 01. 1982
 
             
                      ÖNSÖZ
 
Şer-i delillerin birincisinin kitap ( Kur’an-ı Kerim ) ve ikincisinin Sünnet ( Hadis-i Şerif ) olduğu bilinmektedir. Sahih hadis kitapları arasında İslam alemince en çok itimada şayan görülen ve Sıhah-i Sitte veya Kütüb-i Sitte denilen 6 hadis kitabının taşıdığı değerin yüceliği tüm Müslümanlarca takdir edilmektedir.
Kutub-i Sitte’nin başında Buhari ( 194-256 ) ve Müslim ( 204-261 ) Sahihleri gelir. Bunları, Ebu Davud ( 202 - 275 ), Tirmizi (200- 279 ) ve Nesai ( 216-304 veya 215 – 303 ) sünenleri takip eder. Bunlara Kütüb-i Hamse veya Sıhah-ı Hamse denir.
     
İbn-i Mace ( 209 – 275 ) in Sünen’i ise Alimlerin çoğuna göre ise 6. sırada yer alır. Sebebi ise ondaki hadislerin zayıf olmasıdır. Belli ve mahdit olan zayıf hadisler hesaplanmadığı taktirde sıhhat bakımından mezkur 5 kitaptan farksız olur. Onun değeri ve içindeki zayıf hadislerin durumu hakkında Mukkadime’de özlü bilgi vardır.
 
Sıhah-ı Sitte ‘nin birbirinden farklı özellikleri vardır. İbn-i Mace’nin en bariz özelliği fıkıh kitapları ve her kitabın bablarının en mükemmel şekilde sıralanmış olmasıdır.
 
Müslüman halkımızın son zamanlarda dini kitaplara verdiği sıcak ilgi ve iştiyaktan cesaret alan bazı ilim adamlarının başta Kur’an-ı Kerim ve hadis kitapları olmak üzere dini eserleri tercüme ve şerh etmeye hız vermeleri memnuniyetle müşahede edilmektedir. Ancak gerek Kur’an-ı Kerim’ in  ve gerekse Hadis-i Şeriflerin sadece meallerini yazıp geçmekle piyasaya sunulan eserleri tatmin edici olduğu kanısında değilim.
 
Bugüne kadar Türkçe tercüme veya şerhi yapılmamış olan İbn-i Maceh’in Süneni’nin dilimize çevrilmesi için Kahraman Yayınevi’nin bana yaptığı teklif  beni çok düşündürdü. Çünkü kendimde bu liyakatı bulmuyorum. Evet ihlaslı ve sıhhatli yapıldığı takdirde bu hizmette Sadaka-i cariye olduğu gibi, ihlassız veya hatalı yapıldığı takdirde de büyük altından kalkılmaz bir mesuliyeti mucib olduğunu biliyorum.
 
Keşfü’z-Zunun adlı kitabın ikinci cildinin 1004. sahifesinde, söz konusu Sünen 5-6 şerh veya haşiyesinin ismi verilmekte ise de bunların piyasada bulunmayışı işin ağırlığını kat kat  arttırmaktadır. Nihayet Yayınevinin sahibi El-Mu’cemü’l-Müfehres li Elfazi’l-Kur’an ve El-Lü’lü’ve’l-Mercan  fima ittifaka Aleyhi’ş-Şeyhan adyı iki eserin yazarı Muhammed Fuad Abdülbaki ‘nin tetkikinden geçerek  H. 1373 M.1954 yılında Kahire ‘de  basılan Şeyh Muhammed bin Abdillah el-Alevi tarafından yazılan Miftah’ül Hace  İmam Ebul Hasan Muhammed bin Abdillah el-Hadi el-Hanefi’nin telif ettiği Es-Sindi ve Es-Seyid Ali bin Süleyman ed-Dimnneti’nin yazdığı Misbahü’z-Zücace adlı haşiyeleri bana getirip bana tekliflerinde ısrar ettiler. Getirilen bu eserler çok kısa olup bazı kelimeleri açıklar ve pek az bilgi verir durumda gördüm. Kütüb-i Sitte den Buhari’nin Kastalani şerhi  Müslim’in Nevevi şerhi, Ebu Davud’un  El-Menhel Şerhi ve Tirmizi’nin Tuhfet’ül Ahvezi Şerhi’ni tetkik ettim. Hepsini bir arada bulundurmak suretiyle bu işe başladığı takdirde yararlı bir hizmet yapılabileceği kanaatine vardım ve Allah’tan yardım umarak bu işe girişmeye karar verdim.

Muhammed Fuad Abdülbaki’nin bahis konusu incelemesi cidden büyük bir emeğin mahsulüdür. Mukkadime’de buna kısmen işaret edilmektedir.  Kendisi Sünen’in sonuna İbn-i Maceh’in hal tercemesini ve kitkap hakkında topladığı malumatı eklemiştir. Ayrıca konulara göre hazırladığı fihristten başka, kavli olan hadis metinlerinin başındaki kelimeleri esas alarak alfabetik bir fihrist yapılmıştır. Bu nevi fihrist bilindiği gibi aranan hadisin bulunmasını kolaylaştırır. Muhammed Fuad Abdülbaki, Kütübi Hamsede bulunmayıp bu kitapta bulunan Zevaid adı verilen hadis metinlerinin altına genellikle kısa notlar koyarak bunların isnadı hakkında özlü bilgi vermiştir. Okuyucunun faydalanmasını sağlamak için bu notların Arapçasını olduğu gibi gösteriyorum. Hadis metni harekelidir. Ve büyük punto harflerle yazılıdır. Mezkur notlar ise harekesizdir ve küçük punto harflerle yazılıdır. Bu nedenle notların hadisin senedine karışması söz konusu değildir.
 
Terceme ederken her hadis için TERCEMESİ  diye bir başlık yazıp altına hadisin mealini geçiriyorum. Meal bitince anılan zatın notu varsa ve konulması uygunsa paragraf başı yaparak ve “NOT” diyerek onun notunun tercemesini yazıyorum. Bundan sonra İZAHI başlığını koyup muhtelif  kitaplardan  yararlanarak elde ettiğim bilgileri sunmakla hadisle ilgili açıklama ve malumatı vermeğe çalışıyorum. Bazen birkaç hadisin mealini yazdıktan sonra açıklamaları bir arada sunuyorum.
 
Hadisin ilk ravisinin hal tercemesini genellikle açıklama bitiminde yazmayı uygun buluyorum. Bazı ravilerin hal tercemesini vermeyip onun hakkında kısa bilgiyi dipnotu halinde veriyorum.
 
Şunu da belirteyim: Bizim gibiler herhangi bir hadisten fıkıh hükmünü çıkarmaya muktedir değildir. Bizim gibiler ayet ve hadisten hüküm çıkarmaya kalkışınca büyük hata yapabilir. Hatta dalalete gider ve başkasını da götürebilir. Kitap ve sünnetten ahkam çıkarmak büyük müctehidlerin işidir. İctihadın birtakım şartları vardır. O şartları taşımayan kimselerin ictihad etmeleri geçersizdir. Bir ayet veya hadis mensuh olabilir, yani onunla hüküm edilmemesi gerekebilir. Ve tevile tabi olabilir. Itlak – takyid, umum-husus gibi durumlar mevcut olabilir. Ehl-i sünnet alimleri ve selef-i salihin ile  Müteahhirin-i Kiram hazretleri büyük emekler çekerek dört mezhebe ait fıkıh kitaplarını İslam aleminin istifadesine güvenle sunmuşlar. Ve fıkıh hükümlerini hazır sofra haline getirmişlerdi. Biz Müslümanlar muhtaç olduğumuz fıkıh hükümlerini fıkıh kitaplarından çıkarıp onunla amel etmek durumundayız. Okuyucularımız fıkha ait hadislerin açıklamasına göz attıkları zaman hakikaten bir hadisten fıkıh hükmünü çıkartmanın güçlüğünü ve ağırlığını hemen anlayacaklardır.
 
Hadislerin raviler zincirleri Arapça hadis metinlerinin başlarında mevcuttur. Hadislerin sıhhat değerinin korunması için sened denilen bu zincirlerin aynen korunması zorunludur. Fakat tercüme ederken senetteki bütün ravilerin isimlerini tekrar yazmayı luzumlu bulmadığım gibi okuyucuyu sıkabileceği mülahazasıyla senedin başındaki ilk ravinin ismini zikretmekle iktifa ediyorum.
 
Bu hayırlı hizmetin ihlaslı bir şekilde tamamlanması için Hak Teala’dan Tevfik ve inayet niyaz ederim.
 
HAYDAR HATİPOĞLU     
İzmir Müftüsü



Kahraman Neşriyat , Muhammed İbn-i Mace tarafından yazılıp, Haydar Hatipoğlu ‘nun tercüme ve şerhini yaptığı 10 Cilt Sünen-i İbn-i Mace Tercüme ve Şerhi adlı kitabı incele diniz.