Kitap Tefsir Usulü
Yazar Prof. Dr. Muhsin Demirci
Yayınevi M.Ü. İlahiyat Fakültesi Vakfı ( ifav )
Kağıt Cilt 2.Hamur - Karton Kapak İnce Cilt
Sayfa Ebat 324 Sayfa - 16x23.5 cm
Marmara ilahiyat vakfı yayınları ( ifav ) Tefsir Usulü adlı kitabı incelemektesiniz.
Muhsin Demirci Tefsir Usulü kitabı hakkında yorumları oku yup kitabın konusu, özeti, fiyatı, satış şartları hakkında bilgiyi geniş bir şekilde edinebilirsiniz.
Yaratan Rabbinin adıyla oku . O, insanı " alak " dan yarattı. Oku, Senin Rabbin en cömert olandır. Alak 1-2
ÖNSÖZ
Terim; bir fikri, bir bilim, sanat ve meslek dalını, bir konuyu anlatmak için kullanılan, o fikrin ve o konunun ifade edilmesinde öne çıkan, sözlük anlamına ilave olarak yeni ve farklı anlam yüklenmiş sözcük demektir. Bir bilim alanı ya da bir sanat dalını tanımak, ancak o bilim ve sanat dalının terimlerini bilmek ve yerli yerinde kullanmakla mümkündür. Terimler yalnız bilim ve sanatın tanınması açısından değil, düşünme ve mantıkî muhakeme açısından da çok önemli araçlardır. Zira, doğru ve isabetli düşüncenin alt yapısını ancak doğru anlaşılan ve doğru ifade edilen terimler oluştururlar. Böyle olduğu içindir ki, İslâm kültür tarihinde terimleri konu edinen birçok eser kaleme alınmıştır.
Terimlerin anlamlarını öğrenmek kapsamlarını anlamak için genel sözlükler yeterli değildir. Bunun için özel sözlüklere ihtiyaç vardır. Çünkü her bilim dalının kendine mahsus terimleri söz konusudur. Bunları her zaman genel sözlüklerde bulmak mümkün değildir. O halde yapılması gereken önemli görevlerden biri de her bilim dalının terimlerini müstakil olarak bir kitapta toplamak suretiyle okuyucuların işini kolaylaştırmak olmalıdır. İşte biz de bu anlayıştan hareketle, İslâmî ilimler içinde çok önemli bir yere sahip olan Tefsir ilminin terimlerini eldeki imkânlar nispetinde tespit edip, fazla tafsilata dalmadan bir kitap haline getirmek istedik.
Yaptığımız çalışmanın Kur'ân'ın anlaşılması istikametinde yararlı olmasını Yüce Allah'tan temenni eder, söz konusu kitabın basımını üstlenen M. Ü. İlahiyat Fakültesi Vakfı'na teşekkür ederim.
Prof. Dr. Muhsin DEMİRCİ
DÖRDÜNCÜ BASKIYA ÖNSÖZ
Tefsir Usûlü adıyla yayımlamış olduğumuz eserin dördüncü baskısını yapmaktan dolayı büyük mutluluk duymaktayız. Bu vesile ile okuyuculara teşekkür ederiz.
Şurası muhakkak ki, bu mütevazı çalışmanın yazılış amacı, bir taraftan son vahiy külliyatını tarihsel süreç içerisindeki faaliyetleri itibariyle tanıtmak, diğer taraftan da söz konusu vahiy muhtevasının İslâmî geleneklere uygun bir tarzda anlaşılmasını temine yönelik bir alt yapı oluşturmaktır. Böyle olunca önceki baskılarda görülen bazı eksikliklerin daha sonrakilerde giderilmesi de hizmetin devamı açısından kaçınılmaz olacaktır. İşte tamamen bu espriden hareketle önce ikinci baskıyı hazırlarken önemli gördüğümüz üç konuya yer vermek istedik. Bunlardan birisi, tefsir usûlü ilminin temel kaynakları, ikincisi yedi harf meselesi, üçüncüsü de, bir bölümü oluşturacak genişlikte tasarladığımız, Kur'ân'ın anlaşılması ve yorumlanmasında yöntem sorunudur.
Kaynaklarla ilgili bilgileri girişte ele alarak, Arapça, Türkçe ve Batı Dillerinde yazılan kaynak eserlere, içerikleri itibariyle yer vermeye çalıştık. Yedi harf de bilindiği gibi Kur'ân'm kırâatıyla ilgili bir konu olması hasebiyle, tefsir usûlü ilminin olmazsa olmazları arasındadır. Bu nedenle yedi harf konusunu da tarihsel bir perspektiften hareketle yani öncelikle ilgili hadisleri ele alarak ileri sürülen görüşler istikametinde işlemeye özen gösterdik. Ve sonunda bir değerlendirme yapmak suretiyle meselenin anlaşılmasını temin etmeye gayret ettik.
Şahsi kanaatime göre bu kitabı dördüncü baskıya hazırlarken yaptığım en önemli iş, Tefsir Usûlünün omurgasını teşkil edecek olan "Kur'ân'ın anlaşılmasını sağlayıcı bir yöntem önerisi" ile okuyucunun karşısına çıkmak olmuştur. Çünkü bu bölüm, Kur'ân'ı doğru anlama sorunu, dil, tarih, sosyo-kültürel çevre, siyak sibak ilişkisi ve makâsıd gibi anlamanın temel koşullarını oluşturan hususlar başta olmak üzere, yorum bilim (te'vil), Kur'ân yorumcusunun nitelikleri, yorumda öznellik, yorumun tarihi referansları ve konulu tefsir metoduyla Kur'ân'ı yorumlamanın imkânı gibi ana konulardan oluşmaktadır.
İyi niyetli gayretlerimizin karşılığında Allah'tan başarılar dilerken, siz okuyuculardan da teşvik ve duâ bekleriz.
Prof. Dr. Muhsin DEMİRCİ
İstanbul
ÖNSÖZ
Allah'ın ezelî kelâmı olan Kur'ân, bugüne kadar olduğu gibi bundan sonra da kıyamete kadar bütün insanlık için ilâhî bir mesaj, bir hidâyet rehberi ve bir rahmettir. Bu niteliğinden dolayıdır ki o, ele aldığı her mevzûyu bir hikmet ve gaye temeline dayandırmaktadır. Ancak şu da bir gerçek ki Kur'ân, muhtevasını takdim ederken konu birliğine önem vermez. Gayesini gerçekleştirmek için hedeflediği hususları her an muhatapların dikkatine sunarak anlatır. Kur'ân'ın bu genel anlatım düzeni içerisinde her âyet, anlaşılırlık bakımından aynı değildir. Onların bazıları kolayca anlaşıldığı gibi, bir kısmının anlaşılması için âyetlerin lafzı anlamlarının yanında nüzul ortamlarının, icaz yönlerinin ve içerdikleri sanatların bilinmesine de ihtiyaç vardır. İşte bu konuda insanın yardımına koşan en yakın bilim dalı, "Tefsir Usûlü İlmi" dir. Çünkü bu ilim dalı Kur'ân'ın anlaşılmasına ve yorumlanmasına yardımcı olmak maksadıyla belli yöntem ve metodlar tavsiye etmektedir. Bu yüzdendir ki, söz konusu ilmin içeriğini oluşturan bilgiler, tefsir ilminden müstakil olarak tedvin edilmiştir. Başlangıçta bütün konulan bir araya toplayıcı bir mahiyet arz etmese de, daha sonraki dönemlerde usûl ilminin bütün konularını bir araya toplayıcı kapsamlı tefsir usûlü kitapları kaleme alınmıştır. Bunlar içerisinde de en hacimlisi ez-Zerkeşî (ö.794/1391)'nin, "el-Burhân fî ulûmi'l-Kur'ân" adlı eseriyle, büyük ölçüde ondan iktibaslarda bulunan es-Suyûtî (ö.911/1505)'nin "el-İtkân fî ulûmi'l-Kur'ân" ıdır. Türkçe usûl kitapları arasında en hacimli olan ise, muhterem hocamız İsmail Cerrahoğlu Bey'in yıllardır İlahiyat Fakültelerinde ders kitabı olarak
okutulan "Tefsir Usûlü" isimli eseridir. Tabii ki bu konuda kaleme alınmış daha başka te'lifler de mevcuttur. Bütün bunlara rağmen aynı alanda yeni bir usul kitabının hangi maksatla yazılmış olabileceği merak konusu olabilir. Hemen ifade edelim ki bizim böyle bir çalışmaya girişmemiz, İlahiyat Fakülteleri'nin lisans programlarında okutulan Tefsir Usûlü ve Tarihi dersinin müfredatına uygun bir kitap hazırlama amacına yöneliktir.
Yaptığımız çalışma iki bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde vahiy hakkında genel bilgiler verdikten sonra, Kur'ân'ın nüzulü, Hz. Peygamber döneminde yazdırılması, Hz. Ebû Bekr zamanında toplanması ve Hz. Osman devrinde çoğaltılması konusunu ele aldık.
ikinci bölümde ise başta esbâb-ı nüzul ve nesih konusu olmak üzere önemli gördüğümüz bazı Kur'ân ilimlerini birtakım yan başlıklarla anlatmaya çalıştık.
Bu çalışmayı hazırlık aşamasında zaman zaman kıymetli fikirlerinden istifade ettiğim Prof. Dr. Sadreddin Gümüş'e ve eserin basımını üslenen Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Vakfı'na teşekkürlerimi arz ederim. Yaptığımız bu çalışmanın Allah'ın rızasına uygun ve okuyucular için yararlı olmasını Cenâb-ı Mevlâdan niyaz ederken, farkında olmadan yapmış olduğumuz hatalardan dolayı Allah'ın affına ve okuyucuların hoşgörülerine sığınırız.
Doç. Dr. Muhsin DEMİRCİ
Ümraniye 1998