Ana Hatlarıyla İslam Tarihi 1 Adem Apak ENSAR

  Kitap            Ana Hatlarıyla İslam Tarihi 1
  Yazar           Prof. Dr. Adem Apak
  Yayınevi       Ensar Neşriyat
  Kağıt  Cilt     2.Hamur Kağıt,  Karton cilt
  Sayfa  Ebat  556 Sayfa, 13,5x19,5 cm
  Yayın Yılı      2018


Ensar Neşriyat Adem Apak Ana Hatlarıyla İslam Tarihi 1 kitabı nı incelemektesiniz. 
Adem Apak Ana Hatlarıyla İslam Tarihi 1  kitabı hakkında yorumları oku yup kitabın konusu, özeti, fiyatı, satış şartları hakkında bilgiyi geniş bir şekilde edinebilirsiniz.
 
Yaratan Rabbinin adıyla oku . O, insanı " alak " dan yarattı. Oku, Senin Rabbin en cömert olandır. Alak 1-2


ana hatlarıyla islam tarihi 1
adem apak 
 
Bu çalışmanın hedef kitlesi her şeyden önce genelde ilimle ve İslâmî ilimlerle, özelde de tarih ve İslâm tarihiyle ilgilenen ve okuyan kişilerdir. Ayrıca İslâm tarihi dışındaki dinî ve sosyal bilimlerle meşgul olan okurların siyasî tarihi bilmeden doğru değerlendirmeler yapmaları zordur. Zira ictimaî, ilmî, iktisadî hayatın, siyasî hayattan doğrudan etkilendiği ve bu ilimlerin siyasî hadiselerden bağımsız olarak gelişmedikleri kabul edilen bir gerçektir. Dolayısıyla Tefsir, Kelâm, Fıkıh, Tasavvuf ve Felsefe gibi disiplinlerde okumalar yapanların, inceledikleri dönemlerin siyasî hayatını bilmeleri gerekmektedir.
 
 ÖNSÖZ

Müslüman tarihçiler gerek Hz. Peygamber’in (sav) hayatı, gerekse genel İslam tarihi alanında pek çok eser telif etmişlerdir. Bunlardan bir kısmı ilk elden orijinal çalışmalar olmakla birlikte, pek çoğu başlangıçta yazılmış kitapların şerhi veya muhtasarı nev’inden kitaplardır. Ancak yine de bu eserler, müelliflerinin yaşadıkları dönemin ihtiyaçlarını belli derecede karşılamışlardır. Zamanımızda da farklı anlayış ve muhtevalar dikkate alınarak siyer ve tarih çalışmaları yayınlamaya devam edilmektedir.

Tarih ilmi en basit anlamıyla geçmişi konu edinen bir disiplin olarak tanımlanır. Ancak, geçmişti kalan hadiseleri incelemekle birlikte tarihin asıl hedefi bu günü aydınlatmak ve gelecek için doğru istikamet tayin etmeye çalışmaktır. Böyle düşünülmediği takdirde tarihle meşguliyet, psikoloji rahatlamanın veya maziyle ilgili övme ve yerme faaliyetinin ötesine geçemez. Bir toplum için belki bunlar da ihtiyaç olarak görülebilir, ancak bu durumda ortaya konulanların tarih ilmiyle pek alakası kalmaz.

Tarihle uğraşanlar geçmişi aydınlatmayı hedeflemekle birlikte, esasında geçmişin bu günden nasıl göründüğünün örneklerini sunmaktadırlar. Böyle olduğu içindir ki tarih, tarihçinin bulunduğu zamanda geçmişe bakarak elde ettiği izlenimler toplamı kabul edilir. Bu tariften yola çıkarak tarihçinin, incelediği tarihsel dönemle ilgili olarak kanaat ortaya koyarken, aslında kendi yaşadığı zamanın anlayış ve değer yargılarının yansıttığı söylenebilir. Dolayısıyla onun eserlerinde konu edindiği dönem kadar, kendisinin içinde yaşadığı dönemle alakalı mühim ipuçlarını bulmak mümkün olur. Bu durum, tarih ilmiyle ilgili faaliyeti, özde bizzat tarihçinin faaliyeti durumuna getirir. Burada tespit edilmeye çalışılan tarih-tarihçi ilişkisi, esasında tarih ilmine dair bütün faaliyetlerin meşruiyetini ortaya koyar. Buna göre tarihçi varsa, tarihçilik de vardır ve her dönemin tarihçisi geçmişi kendi çevresinin şartlarına göre yorumlamalıdır. Hatta bir tarihçi, kendi ilmi hayatının çeşitli safhalarında geçmişle ilgili görüş ve kanaatlerini yeniden gözden geçirmeli, kısacası tarihle ilişkisini güncellemelidir.
 
Bu değerlendirmeler bizi, tarih araştırmalarını –aynı konuda da olsa- tekrar tekrar yapılması ve herhangi bir konuyla ilgili olarak “bu çalışılmıştır, öyleyse yeniden araştırmaya gerek yoktur”  anlayışının terk edilmesi sonucuna götürür. Özellikle siyasi tarih konuları için bu husus daha da geçerlilik arz eder. Çünkü siyasi tarih araştırmalarının milli, dini, ideolojik vb. çeşitli anlayışlara göre çok farklı neticeler vermesi doğal kabul edilir. Tarihte herhangi bir olayın meydana gelmiş olduğu hususunda tarihçilerin ittifak halinde bulunmaları mümkündür; ancak bu olayın sebepleri ve sonuçları, tarihin seyrine tesirleri konusunda onlardan her birinin farklı, hatta birbiriyle çelişen neticelere ulaşmaları da çok rastlanır bir durumdur. Bu sebeple, geçmişteki tek bir hadise hakkında farklı tarihçilerin yapacakları araştırmalar ve elde edecekleri sonuçlar, o hadisenin daha doğru bir şekilde anlaşılmasına yardımcı olacaktır.

Genelde İslam tarihi, özelde siyer konuları hakkında pek çok bilgi ve kaynak zenginliğine sahip olduğumuz bir gerçektir. Üstelik yakın zamanda gerek ülkemizde, gerek İslam dünyasında, gerekse Batıda bu konularda pek çok eser neşredilmiştir. Bizim bu çalışmamız ise Rasul-i Ekrem’in (sav) hayatını ve yaşayışını ele alan bir siyer araştırması olmanın ötesinde, daha geniş çerçeveli olara düşünülen ve Rasulüllah (sav) sonrasındaki İslam Tarihi sürecini de konu edinmeyi hedefleyen bir araştırma faaliyetinin ilk adımıdır.

“ Anahatlarıyla İslam Tarihi ” adıyla neşri hedeflenen bu çalışmanın 6 ayrı kitaptan oluşması planlanmaktadır. Buna göre birinci kitap için “Hz. Muhammed Dönemi”, ikinci kitap için “Hulefa-i Raşidin Dönemi”, üçüncü kitap için “Emeviler”, dördüncü kitap için “Abbasiler”, beşinci kitap için “Türk-İslam Devletleri”, altıncı kitap için ise “Endülüs Müslümanları” başlıkları düşünülmekte, bu şekilde İslam tarihi sürecinin Osmanlı Devleti dönemine kadar getirilmesi amaçlanmaktadır. Bu planlamada geleneksel olarak tarih araştırmalarında müstakil bir dönem ve alan olarak görüldüğü, ayrıca özel bir ihtisas gerektirdiği için Osmanlı Tarihi dışarıda bırakılmıştır. Bununla birlikte Osmanlı Tarihi’nin de İslam tarihinin bir parçası ve devamı olduğu hususu şüphesizdir. Ve dönemleri Osmanlı Devleti devrinde yaşanmıştır. Bu sebeple Osmanlı Tarihi konusunda özet olarak hazırlanacak yeni bir eserle, Anahatlarıyla İslam Tarihi muhtevasının tamamlanması isabetli olur kanaatindeyiz.

Bizi bu eseri hazırlamaya sevk eden amillerin bayında İslam tarihi konularını yaşanılan zamanın anlayışına göre sürekli olarak yeniden ele alınmasının gereğine olan inancımız gelir. Ayrıca bir bütün olarak İslam tarihini inceleyen ve günümüz insanına hitap eden kitapların azlığı ile fakültelerde öğrencilerimize verdiğimiz derslerde kullanabileceğimiz materyale duyulan ihtiyaç da bu kitabın yazılmasına mühim etken olmuştur. Şüphesiz İslam tarihi sahasında yüksek lisans, doktora ve doçentlik tezleri düzeyinde akademik çalışmalar hazırlanmakta, bunlardan bir kısmı da neşredilmektedir. Ancak bu araştırmalar, tabiatın gereği dar alanda ve derinlemesine yapılan incelemeler olduğu için, İslam tarihiyle ilgili genel anlamda bilgi edinmek isteyen araştırmacılar için sürekli başvuru kitabı olma özelliği taşımamaktadırlar. Dolayısıyla İslam tarihinin bütün dönemlerini ana kaynaklardan istifadeyle ele alan çalışmalara ihtiyaç vardır. Siyer sahasında bu türden alternatif eserlerin belli bir sayıya ulaştığı görülmektedir. Ancak Hz. Peygamber (sav) sonrası dönem için aynı şeyi söylemek mümkün değildir.
Halbuki İslam tarihinin bu kısımlarını anlama ve anlamlandırmada tarihçilerin yorum ve değerlendirmelerine, daha doğrusu onların fikri rehberliklerine ihtiyaç duymaktadırlar. Özellikle İslam tarihi kaynaklarından “fitne dönemi” olarak isimlendirilen Hz. Osman ve Hz. Ali’nin halifelik zamanlarıyla hilafetten saltanata geçiş dönemi ve akabinde gerçekleşen karmaşık ve izah zor hadiseleri buna örnek göstermek mümkündür.

Anahatlarıyla İslam Tarihi başlığı altında hazırlana bu çalışmanın hedef kitlesi tarih ve İslam tarihi ne sıradan okuyucu düzeyinin üzerinde ilgi duyan ve “okuyan” kişilerdir. Ayrıca İslam tarihi dışındaki dini ve sosyal bilimlerle meşgul olan araştırmacıların, inceledikleri dönem ve alanın siyasi tarihle irtibatlı kısımlarını değerlendirmede çalışmamızdan istifade etmeleri mümkündür. Zira içtimai, ilmi, iktisadi hayatın, siyasi hayattan doğrudan etkilendiği ve bu ilimlerin siyasi hadiselerden bağımsız olarak gelişmedikleri açıktır. Başka bir ifadeyle, siyasi hayat, toplumun her kesimini bütün yönleriyle etkilemekte, değiştirmekte ve dönüştürmektedir. Dolayısıyla Tefsir, Kelam, Fıkıh, Tasavvuf ve Felsefe gibi disiplinlerde araştırma yapanlar, inceledikler dönemlerin siyasi hayatını özet olarak gözden geçirmede çalışmamızdan faydalanabilirler. Bu projenin diğer önemli ve pratik hedefi ise İlahiyat Fakültesi öğrencilerine İslam tarihi dersinde kaynak sunmaktır. Hazırlanan kitapların muhtevası, aynı zamanda üniversitelerin Tarih bölümlerinde okutulan ve İslam tarihin tekabül eden ders içeriklerine de uygun olarak düzenlenmiştir.

Anahatlarıyla İslam Tarihi projesinin ilk kitabı olan ve “Anahatlarıyla İslam Tarihi 1 (Hz. Muhammed Dönemi)” başlığını taşıya bu çalışma, Giriş ve dört bölümden oluşmaktadır. Girişte İslam tarihi nin mahiyeti üzerine durulmuş, daha sonra bu ilmin doğuşu ve yazılışı ile kaynakları hakkında metodolojik bilgiler sunulmuştur. Kitapta Giriş bölümünün hacimli olmasını nedeni, bu kısmın sadece ilk kitap için değil, bütün bir projeye yönelik hazırlanmış olmasıdır. Esasında girişte dile getirilen görüş ve düşünceler, bu projenin tamamı için bir usul çerçevesi olarak kabul edilmelidir.

Kitabın birinci bölümde Vll. Yüzyılda Arap Yarımadası çevresindeki dünya hakkında kısa bilgile verilmiş, ardından Arabistan ve Araplar özet olarak tanıtılmıştır. Bölümün önemli bahislerinden birini de İslam öncesi Arap hayatına dair kısmı teşkil eder. Zira burada aktarılan bilgiler ve yapılan değerlendirmeler, Hz. Peygamber’in (sav) tebliğiyle birlikte toplumda meydana gelen değişim ve dönüşümün boyutlarını daha doğru anlamaya yardımcı olacaktır. Birinci bölümün sonunda ise Rasulüllah’ın (sav) yakın atalarından özet olarak bahsedilmiştir.

Çatışmanın ikinci bölümü Hz. Peygamber’in (sav) risaleti öncesindeki hayatına hasredilmiş olup, genel hatlarıyla onun doğumu, çocukluğu, gençliği, ticaret hayatı ve evliliği üzerinde durulmuştur.

Üçüncü bölüm “Risaletin Mekke Dönem” başlığı ile sunulmuştur. Burada Hz. Peygamber’in (sav) tebliğ görevini üstlenmesinden, ilk Müslümanlardan, Mekke müşriklerinin onlara karşı faaliyetlerinden, buna mukabil Hz. Peygamber’in (sav) dine davet girişimlerinden bahşedilmiştir. Bölümün son konusu ise Medine’ye hicrettir.

Kitabın dördüncü bölümü Medine dönemine ayrılmıştır. Burada yeni bir toplum oluşturma faaliyetinin tamamlanmasının ardından Hz. Peygamber’in (sav) Mekke müşrikleriyle, diğer müşrik Araplarla, Yahudilerle, Hıristiyanlarla ilişkilerini aynı ayrı başlıklar halinde incelenmiştir. Bundan sonra Arap Yarımadası’nda siyasi birliğin sağlanmasının işareti kabl edilen Elçiler Yılı faaliyetlerinden bahsedilmiş, Veda Haccı ve Hutbesi ile Hz. Peygamber’in (sav) vefatını ardından kitap sonuç kısmıyla tamamlamıştır.

Bu çalışmada konular kronolojik anlatımdan ziyade sistematik olarak ele alınmıştır. Tarihi hadiseleri incelemede önceki tarihçiler ve günümüzdeki takipçileri kronolojik anlayışı esas olarak kabul etmişlerdir. Ancak bu tür bir takdim, tarihçiyi birbirinden kopuk ve alakasız olayları bir araya getirmeye zorlar ki, neticede bu tarz, okuyucuyu olaylar arasında bağlantı kurmada ilişkileri çerçevesinde sistematik bir şekilde sunulmasıdır. Ancak yine de tarih konularının incelenmesinde kronolojinin ehemmiyeti de göz ardı edilmemelidir. Bilinmektedir ki, birbirini etkileyen hadiselerden hangisinin daha önce olduğunun bilinmesi öncelikli şarttır. Bu husus da dikkate alınarak çalışmamızda sistematik anlamda ele alınan konular, kendi içinde kronolojik esasa göre incelenmiş, sistematik bilgi ve değerlendirmeler sunulurken olayların meydana geliş tarihleri de verilmek suretiyle kronolojik bağlantının kurulmasına dikkat edilmiştir.

Kitabın Giriş bölümünde de işaret edileceği gibi, bu eserin hazırlanmasında müracaat edilen öncelikli kaynaklar İslami ilimlerin de temellerini teşkil eden Kur’an-ı Kerim ve Hz. Peygamber’in (sav) hadisleridir. Bunların ardından Müslüman tarihçilerin en fazla itibar ettikleri İbn İshak, Vakıdi, İbn Hişam, İbn Sa’d ve Belazüri gibi müelliflerin kitapları gelir. Çalışmada zikri geçen kaynakların yanında konuyla ilgili olarak günümüzde yazılmış kitaplar ve makaleler de referans olarak gösterilmiştir. İncelenen bahislerin ele alınışında muhtevanın tamamı aktarılmayıp, “Anahatları” esprisine riayet edilmek suretiyle teferruata girilmeden daha önemli olduğu düşünülen hadiselere dikkat çekilmiş, ayrıca olayların sebep-sonuç ilişkisi ve İslam tarihi ndeki yeri ve ehemmiyetine temas edilmiştir.

Genel İslam tarihi sürecinde Hz. Peygamber (sav) dönemini konu edindiğimiz bu eserde Allah Rasulü’nü (sav) takdimdeki esas ölçümüz Kur’an-ı Kerim’de zikredilen “De ki ben de sizin gibi bir insanım; ancak bana ilahınızın tek bir ilah olduğu vahyediliyor”, (Kehf, 18/11) prensibidir. Kanaatimizce Hz. Muhammed’in (sav) bütün hayatı bu ayetten ilham alınarak yazılmadır. Eğer tarihçi bu ve benzeri prensipleri kendisine rehber edinebilirse, şüphesiz eserini Kur’an esasları ve Rasulüllah’ın (sav) sahih hadisleriyle bağdaşmayan hurafelerden ve peygamberlik tartışmaları neticesinde ortaya çıkan asılsız haberlerden arındırmış olur.

Anahatlarıyla İslam Tarihi serisini başlangıç eseri olan bu kitap, gerek İslam Tarihi, gerekse siyer alanında daha önce yapılmış olan çalışmalara yeni ve mütevazi bir katkı sağlama niyetiyle hazırlanmıştır. Bu çalışmada, gerek metod, gerek bilgi, gerek değerlendirme, gerekse teknik hazırlıklar açısından bir takım eksiklerin bulunması mümkündir. Bu alanda çalışan meslektaşlarımız ve hocalarımızın tespit, tenkit ve tavsiyeleriyle çalışmanın daha da olgunlaşacağını ümit ediyoruz. Dolayısıyla eser katı sağlama lütfunda bulunacak ilim ehline ancak müteşekkir olacağımızı ifade ederiz. Eserin birinci baskısını okuyup gözden geçiren ve kıymetli hocalarımıza şükranlarımı arz ederim. Onların görüşleri doğrultusunda bu baskıda harita ve krokilere de yer verilmiştir. Kitapta kullanılan haritaların tamamı Şevki Ebu Halil’in Siyer Atlası adıyla dilimize tercüme edilen kitabı ndan alınmıştır. (çev. Enver Arpa, Fecr Yayınları, Ankara 2007)

Bu vesile ile akademik çalışmalarımda kendilerinden büyük yardım ve destek gördüğüm muhterem Hocam Prof. Dr. Hüseyin Algül’e, kitabın müsveddelerini okuyarak faydalı tavsiyelerde bulunan kıymetli hocalarım Doç. Dr. Çağfer Karadaş ve Yard. Doç. Dr. Salih Pay’a, ilk baskıyı okuyup değerli teklifler yapan meslektaşım Doç. Dr. Ahmet Kavas’a, eserin son okumasını gerçekleştiren saygıdeğer eşim İlknur Günay hanımefendiye, yayımını üstlenen değerli Hüseyin Kader Bey’in şahsında Ensar Neşriyat’ın tüm sorumlu ve çalışanlarına en içten şükranlarımı sunarım. ( ana hatlarıyla islam tarihi kitap , İslam tarihi kitabı , adem apak ana hatlarıyla İslam tarihi 1 kitabı, adem apak islam tarihi cilt 1 , islam tarihi 1 adem apak , ensar neşriyat İslam tarihi kitabı, İSLAM TARİHİ )
 
Adem APAK
Bursa 2009
 
İÇİNDEKİLER
Önsöz
GİRİŞ
İSLAM TARİHİNİN MAHİYETİ, DOĞUŞU VE KAYNAKLARI
l.   İslam Tarihinin Mahiyeti
ll.  İslam Tarihi İlminin Doğuşu ve Gelişimi
lll. İslam Tarihinin Kaynakları
 
BİRİNCİ BÖLÜM
Vll. YÜZYILDA DÜNYA
l. Vll. Yüzyılda Dünyanın Genel Durumu
A. Çin
B. Hindistan
C. Habesiştan
D. Doğu Roma İmparatorluğu (Bizans)
E. Sisani İmparatorluğu
ll. Arabistan ve Araplar
A.Güney Arabistan
B.Kuzey Arabistan
C.Hicaz
1.Mekke
2.Taif
3.Yesrib (Medine)
D.Arapların Soyu
lll. İslam Öncesi Dönemdi Sosyal ve Dini Hayat
A.Sosyal Hayat
1.Kabile
2.Aile
3.Geçim Kaynakları
B.Dini Hayat
lV. Hz. Peygamber’in (sav) Yakın Ataları
A.Kusay
B. Kilab
B.Abdümenaf
C.Haşim
D.Abdülmuttalib
E.Abdullah
 
İKİNCİ BÖLÜM
RİSALETİNE KADAR HZ. MUHAMMED
l.  Doğumu ve Çocukluğu
ll. Sosyal Hayattaki Konumu
A.Ficar Savaşına Katılması
B.Hilfül-Fudul’a Katılması
C.Ticaret Hayatı ve Aile Kurması
D.Kabe Hakemliği
 
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
RİSALETİN MEKKE DÖNEMİ
l.  İlk Vahiy ve Peygamberlik
ll. Müşriklerin Tebliğe Karşı Tepkileri
A.Müşriklerin Hz. Peygamber’e (sav) Karşı Faaliyetleri
1.Münazara ve Münakaşa
2.Alay ve İftira
3.Anlaşma Teklifi
4.Ebu Talib’e Baskı
5.Haşimoğulları’na Ambargo
6.Fiili Saldırı
B.Müşriklerin İlk Müslümanlara Karşı Faaliyetleri
lll. Müslümanların Mekke Müşriklerine Karşı Stratejileri
A.Pasif Direniş (Sivil İtaatsizlik)
B.Habesiştan’a Hicret
C.Yeni Melce Arayışı: Taif ve Yesrib
1.Taif Yolculuğu
2.Yesrib’le İlk Temaslar
D. Medine’ye Hicret
 
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
RİSALETİN MEDİNE DÖNEMİ
l. Medine Toplumunun Kuruluşu
A.Mescid-i Nebi’nin İnşası
B.Müslümanların Birleştirilmesi:
Ensar-ı Muhacir Kardeşliği
C.Medine Vesikası ve Birliğin Kuruluşu
D.Nüfus Sayımı
E.Kıblenin Değişmesi
ll. Medine’nin Siyasi Hayatı
A.Mekke Müşrikleriyle Münasebetler
1.Bedir Savaşı (H.2/M.624)
2.Uhud Savaşı (H.3/M.625)
3.Hendek Savaşı (H.5/M.627)
4.Hudeybiye Musalahası (H.6/M.628)
5.Mekke’nin Fethi: Mekke ve Medine’nin Birleştirilmesi (H.8/M.630)
B.Diğer Müşrik Araplarla Münasebetler
1.Raci’ Olayı (H.4/M.625)
2.Bi’ru Maune Olayı (H.4/M.625)
3.Müreysi (Mustalikoğulları) Gazvesi ve İfk Hadisesi (H.5/M.627)
4.Huneyn Savaşı ve Taif Muhasarası (H.8/M.630)
C.Yahudilerle Münasebetler
1.Beni Kaynuka Gazvesi (H.2/M.624)
2.Beni Kadir Gazvesi (H.4/M.625)
3.Beni Kureyza Gazvesi (H.5/M.627)
4.Hayber Gazvesi (H.7/M.628)
D.Hıristiyanlarla Münasebetler
1.Müte Savaşı (H.8/M.629)
2.Tebük Seferi
E.Dahili Düşman Münafıklarla Münasebatlar
F.Hz. Peygamber’in (sav) Diplomatik Münasebetleri
lll. Arap Yrımadasında Siyası Birliğin Sağlanması: Elçiler Yılı
lV. Veda Haccı ve Hz. Peygamber’in (sav) Vefatı
A.Veda Haccı ve Hutbesi (H.10/M.632)
B.Hz. Peygamber’in (sav) Vefatı (H.11/M.632)
Sonuç
Bibliyografya
Ek-Hz. Peygamber Dönemi Kronolojisi
Mekke Dönemi
Medine Dönemi
İndeks
 

 
 
Ensar Neşriyat Adem Apak Ana Hatlarıyla İslam Tarihi 1 kitabı nı incele diniz.