İslamın İlk Asrında Kadın

Kitap              İslamın İlk Asrında Kadın  
Yazar             Rıza Savaş
Yayınevi         Siyer Yayınları  
Kağıt - Cilt      2.Hamur Kağıt,  Ciltli
Sayfa - Ebat   600 Sayfa - 17x24 cm
Yayın Yılı        2017

 
Siyer Yayınları İslamın İlk Asrında Kadın kitabı nı incelemektesiniz.   
Rıza Savaş İslamın İlk Asrında Kadın kitabı hakkında yorumları oku yup kitabın konusu, özeti, fiyatı, satış şartları hakkında bilgiyi geniş bir şekilde edinebilirsiniz.
 
Yaratan Rabbinin adıyla oku . O, insanı " alak " dan yarattı. Oku, Senin Rabbin en cömert olandır. Alak 1-2
 
Önsöz
 
Lisede okuduğum yetmişli yıllarda, kadın konusundaki yaklaşımlarının Kur'ân-ı Kerim'in bazı ayetleriyle çeliştiğini fark ettim. Kafamda oluşan so­rulara okuduğum kitaplardan ve bilgisine başvurduğum kimselerden beni tatmin edecek cevaplar da alamadım. Yüksek öğrenimim sırasında henüz neşredilmemiş olan İbnü'l-Cevzî'nin "Ahkâmü'n-Nisa" isimli kitabını bitirme tezi olarak çalıştım. Kadın konulu araştırmalarım böylece başladı. Bu cümleden olarak "Hz. Peygam­ber Devrinde Kadın" konusunu doktora çalışması, aynı konunun Raşid Halifeler kısmını doçentlik ve Emevîler devrini de profesörlük dosyalan için hazırladım. Bunlar ayrı ayrı yayınlandı. Şimdi bu araştırmalarımı birleştirip tek bir kitap şek­linde yayınlamayı uygun buldum. Bu üç çalışmadan ayrı konuyla ilgili bazı maka­lelerimi de kitabın muhteva ve çerçevesi ölçüsünde bu esere dahil ettim.
 
Hz. Peygamber devrinde kadının toplumdaki yeri, statüsü ve kısaca bütün alanlardaki konumu mevcut kaynaklardan istifade edilerek ortaya konulursa bu konudaki pek çok tartışmanın kendiliğinden çözüme kavuşacağı kanaatindeyiz. Çünkü bu konuyla ilgili pek çok problem, kadının o dönemdeki durumunun net olarak bilinmemesinden kaynaklanmaktadır.
 
Hem ülkemizde hem de dünyada bu konulan değişik yönleriyle ele alan pek çok kitap ve makale bulunmaktadır. Ancak bu çalışmaların bazısı ilmî ciddiyetten uzak olup bazısı da ya çok dar çerçevede veya genel anlamda konuya yaklaşmak­tadır. Ayrıca bunlar arasında İslâm'a saldın amacıyla kaleme alınmış olanlar ve bunlara tepki olarak yazılan kitaplar da bulunmaktadır.
 
Hz. Peygamber devrinde kadının durumu konusunda sağlam bir kanaat oluş­turmak ve bu konuyla ilgili bazı problemlere çözüm bulmak gayesiyle böyle bir konuda araştırma yapmayı tercih ettik. Ayrıca araştırmamızın, İslâm Tarihinin en önemli devri olan Hz. Peygamber döneminin daha iyi anlaşılmasını sağlayacağı ve bazı siyer konularının açıklığa kavuşturacağı söylenebilir.
 
Araştırmamızın hedefi, Hz. Peygamber devrinde kadının durumunu olduğu gibi ortaya koymaya çalışmaktır. Bir hukuk çalışması yapmadığımız için, kadınla ilgili konularda hüküm verme yerine, konunun, Hz. Peygamber devrinde nasıl olduğunu tespite gayret etmekteyiz.
 
Hz. Peygamber devrinde kadınla ilgili bütün konularda yeterli malzeme bu­lunmadığı için, durum tespiti yapılırken, bazen konular tam anlamıyla açıklığa kavuşturulamamaktadır. Bu durumda dolaylı malzemelerden istifade edilerek sonuca varılmak istenmiştir. Esasen konuyla ilgili mevcut malzeme içinde uy­durma, yanlış ve müphem rivayetler bulunduğu için bunların tamamının kulla­nılamayacağı da açıktır.
Raşid Halifeler devri İslâm'ı anlamamız açısından önemli bir devirdir.
 
Ka­dın konusundaki anlayış farklılıklarının nereden kaynaklandığını tespit ile ilgili bu dönem dikkate alınmalıdır. Herhangi bir dönemde yaklaşık olarak toplumun yansını oluşturan kadınların durumunu ortaya koymak, o dönemin tarihine de önemli ölçüde ışık tutar.
 
İslâm dünyasında kadın anlayışının temelleri, bu ilk devirlerde bulunmakta­dır. Sosyal tarih açısından bütün devirler boyunca İslâm toplumlarında kadının durumunu tam olarak anlamak da bize göre bu ilk dönemleri iyi bir şekilde or­taya koymaya bağlıdır.
Hz. Peygamber devri İslâm'ın kuruluş dönemi olduğu için kadınla ilgili uygulamaların ve tatbikatların yerli yerine oturması, daha çok kurumlaşma dönemi diyebileceğimiz Raşid Halifeler devrinde olmuştur. Ayrıca halifeler döneminde devrin gerektirdiği şekilde ve toplumun ihtiyaçları istikametinde değişik ve yeni bazı uygulamalar ortaya konmuştur. Bu, İslâm düşüncesine bakış açımızı gelişti­recek niteliktedir. Hz. Ömer'in Talâkla ilgili uygulaması bu yaklaşımımıza sadece bir örnektir. Ancak daha sonraki dönemlerde büyük ölçüde bu anlayış yakalana­mamış ve uygulamalar donuklaştırılarak ebedileştirilmiştir diyebiliriz.
 
Bir tarihçi olarak olayları aynen aktarma arzusundayız. Rivayetlere hiçbir ön kabulle yaklaşmadan ele aldığımız konulan en doğru şekilde ortaya koymaya ça­lıştık. Zira geçmiş devirlerde olanları doğru bir şekilde anlamak ve yorumlamak, tarihin hedefleri arasındadır. Bir dönemin kadınlarıyla ilgili bir araştırma yapmak, elbette o dönemin tarihini anlamaya olumlu katkılar sağlayacaktır. Bu çaba, aynı zamanda şu andaki durumu doğru tespit edip açıklamaya ve doğru adımlar at­maya da yardımcı olacaktır.
Diğer taraftan İslâm Tarihinde, Emevîler Dönemi (41/60-132/750), üzerinde hassasiyetle durulması gereken bir dönemdir. Hilafetin saltanata dönüştürülme­sinin ve daha pek çok olumsuz gelişmenin müsebbibi olarak gösterilen Emevîler, gerçekten böyle midir? Bu soruya rahatlıkla "evet" demek kolay değildir. Emevîler devri ile ilgili kaynaklar, genelde Abbasiler devrinde kaleme alınmış eserlerdir. "Bu kaynaklar, acaba olayları olduğu gibi mi yoksa kendi yorumlarını katarak mı naklettiler?" diye düşünülmelidir. Bu konuda ikinci ihtimal, biraz daha kuvvetli gibi gözükmektedir. Bu durumda Emevilerle ilgili veriler, bu bakış açısıyla değer­lendirilmelidir.
 
Araştırmamızın hedefi, kadınlarla ilgili konulan doğru tespit etmek, dönemin tarihini doğru anlamaya katkıda bulunmak, bugün İslâm dünyasında kadınla il­gili yanlış anlayışların kaynağını belirlemek ve kadın anlayışımızı doğru zemine oturtmaya çalışmaktır.
 
İzmir-2017
Rıza SAVAŞ
 
ÖNSÖZ
GİRİŞ/19
I.KAYNAKLAR VE ARAŞTIRMALAR           
KAYNAKLAR     
ARAŞTIRMALAR               
II. CAHİLİYE DEVRİNDE KADIN   
TOPLUMDA KADIN          
A- Kadının Toplumdaki Yeri             
Şâir ve Şarkıcı Kadınlar    
Ticaret ve İş Hayatında Kadın         
Kadının Esareti   
Kız Çocuklarının Öldürülmesi ve Kadına Yapılan Zulüm.
 
AİLE HAYATINDA KADIN              
A- Giyim
a) Takı ve Süslenme         
B-Evlilik
Kıskançlık            
Eşlerin Geçimsizliği ve Ayrılma       
C- Cahiliyede Zina             
D- Miras
 
III.KUR'ÂN'DA KADIN      
Birinci Bölüm/51 Hz. Peygamber Devrinde Kadın
I. HZ. PEYGAMBER VE KADINLAR             
KADINLARIN HZ. PEYGAMBER İLE DİYALOGU     
KADINLARIN HZ. PEYGAMBER'E YARDIMI
               
A- Hz. Hatice'nin Yardımı 
B- İslâm'ı Savunma ve Hz. Peygamber'e Yardım       
KADINLARIN HZ. PEYGAMBERE BEY'ATI               
 
A- Sözle Bey'at       
B- İçi Su Dolu Bir Kap Vasıtasıyla Bey'at          
C- Ele Sarılan Bir Bez Parçası Vasıtasıyla Bey'at       
D- Tokalaşarak Bey'at       
E- Hz. Peygamber'in Bir Vekil Tayin Etmesiyle
 
İSLÂM'IN KADINLAR ARASINDA YAYILMASI            
A- Mekke Devri       
İşkence         
Habeşistan'a Hicret
Medine'ye Hicret     
B- Medine Devri      
 
İSLÂM'IN YAYILMASINDA KADINLARIN ROLÜ        
KADINLARIN DİNÎ FAALİYETLERE KATILMALARI
A- Kadınların Tebliğ Faaliyetinde Bulunmaları
B- İbadet Hayatında Kadın           
C- Cenazelerde Kadın      
 
II.EĞİTİM VE ÖĞRETİM ALANINDA KADIN   
KADINLARIN EĞİTİM VE ÖĞRETİMİ    
A- Kızların Eğitimi   
B- Toplu Eğitim       
C- Kadınların Eğitimi İçin Hz. Peygamber'in Özel Gayretleri
 
KADINLARIN EĞİTİM VE ÖĞRETİME KATLILARI     
A- Hz. Âişe  
B- Ümmü Seleme   
C- Diğer Kadınlar   
III. AİLE HAYATINDA KADIN      
EŞ OLARAK KADIN          
A- Eş Seçimi
B- Çok Kadınla Evlenme  
C- Kadının Eş Olarak Haklan ve Görevleri       
D- Kadının İffetli Olması    
E- Geçimsizlik         
 
ANNE OLARAK KADIN    
HZ. PEYGAMBER'İN EVLİLİKLERİ
           
A- Hz. Peygamber'in Hanımları
           
Hz. Hatice bint Huveylid
Şevde bint Zem'a (öl: 54 h.)             
Âişe bint Ebû Bekir (öl: 58 h.)          
Hafsa bint Ömer (öl: 45 h.)
Zeyneb bint Huzeyme (öl: 4 h.)       
Ümmü Seleme (öl: 59 h.)  
Zeyneb bint Cahş (öl: 20 h.)             
Cüveyriyye bint el-Hâris (öl: 50 h.)  
Ümmü Habîbe bint Ebû Süfyân (öl: 44 h.)     
Safiyye bint Huyey (öl: 50 h.)           
Meymûne bint el-Hâris (öl: 61 h.)    
Reyhane( öl:10h.)              
 
B- Hz. Peygamber'in Hanımlarıyla Geçimi   
C- Hz. Peygamber'in Çokeşliliğinin Siyasî Boyutu
               
Hz. Peygamber'in Çok Eşliliğine (Teaddud-i Zevcat) Yöneltilen Eleştiriler            
Hz. Peygamber'in Çok Eşliliği Sebebiyle Ortaya Çıkan Problemler
Hz. Peygamber'in Görevi İle Çok Eşliliği Arasındaki İlişki         
Akrabalığın İslâm'ın Tebliğindeki Önemi      
İslâm'ın Çok Eşliliğe Bakışı              
Hz. Peygamber'in Çok Eşliliğe Yönelmesinin Sebepleri           
Kureyş kabilesi ile yakınlık kurmak için gerçekleştirilen evlilikler
Hz. Peygamber'in Diğer Kabilelerden Aldığı Hanımlar
D- Hz. Peygamber'in Eşleriyle İlgili Bazı Tablolar       
Hz. Peygamber'in Kureyş Kabilesinden Evlendiği Hanımlar    
Hz. Peygamber Hayatta İken Vefat Eden Hanımları  
Hz. Peygamber'den Sonra Vefat Eden Hanımları      
Hz. Peygamber'in Bekâr ve Evli Kaldığı Süreler         
Hz. Peygamber'in Evlilikleri İle İlgili Kronoloji
 
4- GİYİM

• Elbiseler        

Başörtüsü
Entari    
Etek       
Şalvar   
Mırt    
Cilbâb

• Giyimin Ölçüsü ve Gayesi

Hicâb

• Süslenme           

IV. İÇTİMAÎ HAYATTA KADIN    
ÇALIŞMA HAYATINDA KADIN   
 
A- Zanaatkârlık ve El İşleri    
B- Tıbbî Hizmetler 
C- Diğer İşler        
 
TİCARET HAYATINDA KADIN   
SAVAŞLARDA KADIN
           
A- Tıbbî Hizmetler 
B- Geri Hizmetler  
C- Vuruşmaya Katılma          
D- Kadınların Ganimetten Pay Almaları

• Esir ve Yardıma Muhtaç Kadınların Korunması

DÜĞÜNLERDE KADIN    
KADININ GÖRÜŞÜNE VERİLEN ÖNEM          
 
İkinci Bölüm/231
Raşid Halifeler Devrinde Kadın
 
I. SOSYAL HAYATTA KADIN      
KADININ TOPLUMDAKİ YERİ    
A- Etkili ve Doğru Görüş Sahibi Olan Kadınlar     
B- Farklı Görüş ve Kanaatlerini Rahatça Dile Getiren Kadınlar           
C- Çeşitli Konularda Etkili Olan Kadınlar
KADININ SOSYAL GÜVENLİĞİ  
A- Hz. Peygamber'in Eşlerinin Geçimi  
B- Kadınlara Maaş Bağlanması            
C- Yardıma Muhtaç Kadınların Durumu
D- Kadınlara Yapılan Haksızlıkların Önlenmesi   
E- Kadının Ekonomik Özgürlüğü          
KADIN ERKEK İLİŞKİLERİ          
A- Meşru İlişkiler   
B- Meşru Olmayan İlişkiler    
GİYİM-KUŞAM        
KADINLAR ALEYHİNE OLUŞAN FİKİRLER    
A- Toplumdan Dışlanmaları  
B- Cahiliye Anlayışlarının Ortaya Çıkışı Hakkında Bazı Örnekler...
çalışan kadın          
A- Ticaretle Uğraşan Kadınlar     
B- Diğer İşlerde Çalışan Kadınlar
İbadet hayatInda kadIn    
cenazelerde kadın
A- Cenaze Yıkayan Kadınlar       
B- Cenaze Namazında Kadın      
C- Yas Tutanlara Destek Olan Kadınlar
ıı. eğitim öğretim hayatında kadın         
kadınların eğitim ve öğretimi      
A- Kızların Eğitim ve Öğretimi      
B- Kadınların Eğitim ve Öğretimi 
 
kadınların eğitime ve öğretime katkıları         
A- Hz. Âişe'nin Yapılan Yanlışlıkları Düzeltmesi         
B- Hz. Âişe'nin Kız Öğrencileri    
C- Hz. Âişe'nin Erkek Öğrencileri

• İslâm'ın Sonraki Nesillere Aktarılmasında Kadınların Rolü
  E- Kadınların, Erkeklerin Eğitim ve Öğretimine Katkıları 

kadınların kültüre katkıları      
A- Şair Kadınlar      
B- Hatip Kadınlar    
 
ııı. aile hayatında kadın     
evlilikte eş seçimi  
evlilikte denklik (küfüv)  
aşk    
kitap ehlinden olan kadınlarla evlilik 
akrabalığın toplumdaki önemi    
düğün törenleri    
karı-koca ilişkileri
A- Geçim      
B- Geçimsizlik         
C- Cinsel Yaşam    
D- Boşanma
Boşanmanın Sebepleri     
Kadının Kocasından Talâk İsteme Hakkı          
Talâk Sayısı 
 
MUT'A NİKÂHI        
ÇOK KADINLA EVLİLİK    
 
HALİFELERİN EVLLİKLERİ        
A- Hz. Ebû Bekir'in Evlilikleri       
B- Hz. Ömer'in Evlilikleri   
C- Hz. Osman'ın Evlilikleri            
D- Hz. Ali'nin Evlilikleri
           
CARİYELİK 
IV. SİYASİ HAYATTA KADIN          
1-  HALİFE SEÇİMİ      
A- Halife Seçimi ve Kadınlar        
B- Hilafet Konusunda Görüş Beyan Eden Kadınlar    
YÖNETİME DESTEK OLAN KADINLAR          
A- Hz. Osman'ı Destekleyen Kadınlar   
B- Hz. Ali'ye Destek Veren Kadınlar      
HALİFELERİN KADINLARIN GÖRÜŞLERİNE ÖNEM VERMELERİ ..
KADINLARIN RESMİ GÖREVE GETİRİLMELERİ      
KADINLARIN YÖNETİME ETKİLERİ     
MUHALEFET          
A- Muhalefet Unsuru Olarak Kadın        
B- Ridde Olaylarında Kadın         
C- Kadınların İcraatı Tenkitleri     
Hz. Âişe'nin, Hz. Osman'ın İcraatını Tenkidi    
Hz. Osman'ın Kuşatılması Olayında Kadınların Tavrı 
D- Hz. Âişe'nin Hz. Ali İle Yaptığı Siyasî Mücadele     
Hz. Âişe'nin Hz. Ali'ye Muhalefetinin Sebepleri
Muhalefet Cephesinin Oluşumu 
Cemel Savaşı ve Sonrasında Hz. Âişe  
SAVAŞLARDA KADIN      
A- Ridde Savaşlannda Kadın      
B- Mercü's-Suffer Savaşı ve Dımaşk'ın Fethi   
C- Yermük Savaşında Kadın       
D- Kadisiye Savaşında Kadın      
E- Deniz Savaşlarında Kadın      
F-Sıffın Savaşı ve Kadınlar    
           
Üçüncü Bölüm/381 Emevîler Devrinde Kadın
 
I.SOSYAL HAYATTA KADIN       
KADININ TOPLUMDAKİ YERİ    
A- Görüşlerine Değer Verilen Kadınlar  
B- Erkeklerle Tartışma Yapan Kadınlar 
C- Kadın Haklarının Korunması  
D- Kadının Sosyal Güvenliği       
KADIN-ERKEK İLİŞKİLERİ          
A- Meşru İlişkiler     
B- Meşru Olmayan İlişkiler
 
ÇİFT CİNSİYETLİLER       
EĞLENCE HAYATI VE ŞARKICILIK     
AŞK   
GİYİM-KUŞAM        
A- Dış Elbise
B- Gömlek    
C- Başörtüsü
D- Peçe         '.          
E- Elbise
F- Etek          
G- Şalvar      
H- Mest         
I- Takı ve Estetik     
KADINLARA YAPILAN HAKSIZLIKLAR
ÇALIŞAN KADIN    
İBADET HAYATINDA KADIN      
10-   CENAZELERDE KADIN   
II.     EĞİTİM ÖĞRETİM HAYATINDA KADIN           
1-     KADININ EĞİTİM VE ÖĞRETİMİ
A- Kızların Eğitimi   
B- Kadınların Eğitimi          
2-   KADINLARIN EĞİTİM VE ÖĞRETİME KATKILARI
A- Hz. Âişe  
B- Âişe bint Talha   
C- Ümmu d-Derdâ  
D- Diğer Kadınlar   
3- KÜLTÜRLÜ KADINLAR
A- Şair Kadınlar      
B- Sanata ve Kültüre Destek Olan Kadınlar     
AİLE HAYATINDA KADIN
 
AKRABALIĞIN ÖNEMİ      
EVLİLİKTE EŞ SEÇİMİ     
A- Kadının Eşini Seçme Özgürlüğü       
B- Evlilikte Denklik 
KİTAP EHLİNDEN OLAN KADINLARLA EVLİLİK
MEHİR          
KARI-KOCA İLİŞKİLERİ    
A- Geçim      
B- Geçimsizlik         
C- Kıskançlık
D- Ayrılma
E- Cinsel Yaşam     
MUT'A NİKÂHI        
ÇOK EŞLİLİK          
HALİFELERİN EVLİLİKLERİ       
A- Muâviye b. Ebû Süfyânin Eşleri ve Çocukları         
B- Yezîd b. Muâviye nin Eşleri ve Çocukları    
C- Mervân b. Hakem'in Eşleri ve Çocukları      
D- Abdülmelik'in Eşleri ve Çocukları      
E- el-Velîd b. Abdülmelik'in Eşleri ve Çocukları
F- Süleyman b. Abdülmelik'in Eşleri ve Çocukları       
G- Ömer b. Abdülazîz'in Eşleri ve Çocukları    
H- Yezîd b. Abdülmelik'in Eşleri ve Çocukları  
I- Hişâm b. Abdülmelik'in Eşleri ve         
J- Velîd b. Yezîd b. Abdülmelik'in Eşleri ve Çocukları
K- Abdullah b. ez-Zübeyr'in Eşleri ve Çocukları     
      
CARİYELİK VE KÖLELİK 
10-  DÜĞÜN TÖRENLERİ
           
SİYASİ HAYATTA KADIN
 
HALİFE SEÇİMLERİNDE KADIN
YÖNETİME DESTEK OLAN KADINLAR
HALİFELERİN KADINLARIN GÖRÜŞLERİNE ÖNEM VERMELERİ
KADINLARIN YÖNETİME ETKİLERİ     
MUHALEFET          
A- Halifeleri Tenkit
B- Valileri Tenkit     
C- Haricî Hareketleri İçinde Kadın          
 
HALİFELERLE GÖRÜŞEN KADINLAR
 
A- Muâviye'nin Çağırıp Görüştüğü Kadınlar     
Ümmü'l-Hayr bint el-Haris b. Suraka      
Cürve bint Mürra b. Galib et-Temimiyye
Dârimiyye el-Hacûniyye    
Âmine bint eş-Şerid           
ez-Zerkâ bint Adî b. Kays el-Hemdâniyye
           
B- Muâviye'nin Gidip Görüştüğü Kadınlar        
Fâriğa bint Abdurrahman el-Hârisiyye   
Abdullah b. Âmir b. Rebîa'nın Kız Kardeşi
           
C- Yapılan Haksızlıkları Gidermek İçin Halifelerle Görüşmeye Gelen Kadınlar    
Ümmü Sinan bint Hayseme b. Harşe el-Mezhiciyye               
Akraşa bint el-Atraş
Benû Zekvân'lı Bir Kadın  
Şevde bint Umara el-Hemdâniyye         
Âtike bint Muâviye b. el-Furat el-Bekkaî
Azze  
 
D- İstekte Bulunmak İçin Halifelerle Görüşen Kadınlar          
Ümmü'l-Bera bint Safvan b. Hilal
Ervâ bint el-Hâris b. Abüilmuttalib          
Bekkara el-Hilaliyye
Ebul-Esved ed-Düelî'nin Eşi        
Emame bint Yezîd b. Es-Sa'ik     
Âişe bint Talha        
Fâtıma bint Üsâme 
es-Süreyya
           
KADIN ELÇİLER    
A- Bölge Halkı Adına Elçilik Yapan Kadınlar    
Ümmü Sinan
Akraşa bint el-Atraş
Şevde bint Umara              
Zekvan Oğullanndan Bir Kadın       
B- Kendi Kabilesi Adına Gelen Kadın Elçiler
a) Ervâ bint el-Hâris          
C- Kendi Adına Gelen Kadın Elçiler
Ebü'l-Esved ed-Deylî'nin Eşi            
Leylâ el-Ahyeliyye             
Fâtıma bint Üsâme            
Abdullah b. Zeyd'in Kızı     
Kûfeli Kadın        
D- Niçin Geldiği Belli Olmayan Kadınlar       
Emame bint Yezîd              
Ümmü'l-Bera bint Safvan b. Hilal    
Bekkara el-Hilaliyye          
E- Yönetimden Şikâyet İçin Gelen Kadın Elçiler
a) Âişe bint Talha
8- SAVAŞLARDA KADIN        
SONUÇ           
KAYNAKÇA     
EKLER
DİZİN  


 
 Siyer Yayınları İslamın İlk Asrında Kadın kitabı nı incele diniz.