Kitap Marifetname, Tam Metin
Yazar Erzurumlu İbrahim Hakkı (r.a)
Tercüme Abdullah Aydın
Yayınevi Erzurum Araştırma Yayınları
Kağıt Cilt 2.Hamur Kağıt, Kalın Ciltli
Sayfa Ebat 1.119 sayfa, 17x24 cm
Yayın Yılı 2017 yeni baskı
Erzurum Araştırma Yayınları Marifetname kitabını incelemektesiniz.
Erzurumlu İbrahim Hakkı Marifetname kitabı hakkında yorumları oku yup kitabın konusu, özeti, fiyatı, satış şartları hakkında bilgiyi geniş bir şekilde edinebilirsiniz.
Yaratan Rabbinin adıyla oku . O, insanı " alak " dan yarattı. Oku, Senin Rabbin en cömert olandır. Alak 1-2
MARİFETNAME ERZURUMLU İBRAHİM HAKKI
Marifetname Erzurumlu İbrahim Hakkı Hazretleri
MÜELLİFİN ÖNSÖZÜ
Sonsuz hamd, şükr ve sena, var olacak her şeyi ezelî ilmi ile takdir ve tebyîn, kâinattaki her şeyi sonsuz feyzi ile tertîb ve ta'yin eden, gül bahçesi lan âlemi, âdem gülü ile süsleyip bezeyen Vâhid, Ferd ve Ehad Allah (c.c) hazretlerine olsun! Hak Teâlâ bütün cihanı insan için, insanı da kendini tanıması için yaratmıştır, insanda, yarattığı şeylerdeki bütün hakikatları ve mâna âleminin bütün inceliklerini bir araya toplayarak açığa vurmuş, böylece sırların mahallî olan insanı Cami ismine suret, âlimleri, âlemdeki binlerce hikmetlere vâkıf, cihan kitabının herbir harfinden marifet alâmetleri çıkaranları arif ederek, gönül âlemine giren kullarını, Kâ'be huzurunda âkif eylemiştir.
Salâvatların en üstünü, tahiyyatların en ekmeli, selâmın en güzeli, kâinatın efendisi, mahlûkatın en şereflisi, mevcudatın özü ve Allahü Teâlânın "Eğer sen olmasaydın cihanı yaratmazdım" hitabına mazhar olan aleyhissalâtü vesselam hazretlerinin ism-i a'zâm ve en evvel olan kâmil ruhuna olsun.
Ayrıca bütün sözlerinde, işlerinde, îmân ve ahlâkta ona tâbi olan, gönülleri imân nuru ve ma'rifet huzuru ile dolu Ashabına da dualar olsun. (Rıdvanul-lahi aleyhim ecmaîn).
Bu hakir kulun İbrahim Hakkı, bu kitabı yazarken "Allahü Teâlâ seni iki cihanda aziz etsin" diye duâ ettiği, aziz ve şerif oğlu Seyyid Ahmed Na'îmı'ye hitâb etmektedir.
Önce bilinmelidir ki, Hak Teâlâ iki âlemi insan oğlu için, onları da ancak kendini tanımaları için yarattığını herkese duyurmuştur. Nitekim lutf ve kere-miyle [hadis-i kudside): "Ben gizli bir hazîne idim. Tanınmayı sevdim. Beni tanımaları için mahlûkatı yarattım" buyurmuştur. 0 halde âlemin ve insanın yaratılmasında esas maksad, Cenab-ı Hakk'ı tanımaktır. Fakat bu her şeyden üstün olan Rabbi tanımak, nefsi tanımağa bağlıdır. Nefsi tanımak da beden tanımağa, bu da âlemi tanımağa bağlıdır. Âlemi tanımak için bir miktar astronomi ve fizik, bir miktar astronomi ve ruh bilimi seçip, biraz da kalb ve ma'ri-fet ilimlerinden (tasavvuf) alarak Türkçeye terceme ile bu kitabımı bir mukaddime, üç fen ve bir hatime olmak üzere tertib ettim.
Mukaddimede İslâm dinine göre kâinatı tanımayı ve dünya ile âhiretin hallerini bildirdim. Birinci fende, âlemdeki varlıkları ve bunların yaratılmasındaki hikmetleri, ikinci fende insan bedeninin yapısını etraflıca açıkladım. Üçüncü fende ma'rifete (Allah-ü Teâlâ'yı tanımaya) kavuşmanın nasıl olduğunu, hatimede ise dost, akraba ve komşularla bir arada yaşamanın şartlarını ve edeblerini bildirdim.
Böylece, önce mukaddimede, Kur'an-ı Kerîm ve hadîs-i şeriflerle sabit olan dünya ve ahiretteki olayların akıl almaz inceliklerine vâkıf olup, tam bir inanç ile her varlığın yaratıcısını bilip azamet ve kudretini düşüneceksin. Sonra birinci fende, kâinattaki ince sanatları birer birer görüp, cihanın sırlarına vakıf olunca, insanın âlem, âlemin özünün de insan olduğunu anlayarak her-şeyden feragat edip kendine döneceksin. Sonra ikinci fende, beden ve ruhunda Allahü Teâlâ'nın kudretinin akıl almaz büyüklüğünü, âlem-i kebîrdeki her-şeyin misâlini vücûdunda görerek, vücudun küçük bir âlem olduğunu anlayacak kendi nefsinde, Hak Teâlâ'nın açık alâmetlerini müşahede edeceksin.
Vücudun sultânı olan ruhun kıymetini anlayıp ma'rifet-i nefs mertebesini bularak kendi âleminde sultan olacaksın. Üçüncü fende, kalbleri çeviren Allahü Teâlâ'nın aklın ermediği ilham ve tasarruflarını, Zâtının ve sıfatlarının kalb-lere yakınlığını, âlem-i ekber olan kalbinde ilm-ül yakîn ile bilerek, Hak Teâlâ'dan başka,her şeyi unutup yalnız O'nun her işi yapan ve tasarrufunda bulunduran olduğunu anladığında âlem-i vahdete erip, Vâhid ve Ferd olan" Hak Teâlâ'nın varlığını ve birliğini basiretinle ayn-ül yakîn ile görerek marifetul-lah devletine erecek, bu yakınlık seâdetini hakk-ül yakîn ile bilip, devamlı onunla kalacaksın. En sonunda hatime bölümünü de okuyarak, kesret âleminde mevcûd olan hükümleri de öğrenip, şartlarına riayet ederek Hak Teâlâ'nın mahlûklarının yumuşaklık ve idare ile gönüllerini alıp, kolayca cemiyet içinde aziz ve hatırı sayılır olacaksın.
Bu kitabdaki konuların sırası, yukarıda anlattığımız lâtif üslûb ile tamamlanacaktır. Basiret gözü ile okuyanları Mevlânın açık alâmetlerinin hakîkatı-na eriştirecektir. (Mârifetnâme) ismini verdiğimiz bu kitab, hicri 1170 (M. 1756) senesinde tamamlanmıştır. ( kitap marifetname oku kitabı online satın al yayın kitab ucuz dini kitap uygun fiyat kitabı islami kitap erzurumlu ibrahim hakkı marifetname satış gonca kitabevi marifetname tercümesi abdullah aydın İslam onlıne satış büyük boy , marifetname fiyatı, marifetname satın al )
İBRAHİM HAKKI HZ. (1703-1780)
18. asır Osmanlı İmparatorluğu'nun bilim, kültür, tasavvuf ve edebiyat tarihinde Erzurum'lu İbrahim Hakkı'nın önemli bir yeri vardır. Dini ve tasavvuf? bir gelenek içinde bilim ve kültüre hizmet ederek geniş halk kitlelerine seslenmeyi başaran bu bilginin, hem edebî, hem dini ve hem de müsbet ilim yönü incelenmeye değer bir konudur.
Hakkında çeşitli eser, makale, broşür ve yazı kaleme alınan Erzurum'lu İbrahim Hakkı Hazretleri'nin büyüklüğü ile mütenasib ve onu hakkıyla tanıtacak bir inceleme bugüne kadar yapılmış değildir.
Toplumları, içine saplandıkları bataklık ve sıkıntılardan kurtaran, bilgili, faziletli ve üstün zekâlı insanlardır. Bu yaradılış ve kabiliyette olan kişiler, bazan yıllar hatta yüzyıllarca beklenir durur. Umudun kaybolduğu anda kaybolup da yâd ellere giden ve dönüşünden umut kesilen bir insanın ansızın çıkıp kendini göstermesi gibi, büyük atılımlara hazır âlim ve düşünürlerin ortaya çıkmasıyla durgun, hareketsiz, şaşkın ve ne yapacağını bilmeyen toplum, o andan itibaren birdenbire canlanmaya başlayarak ayağa kalkar.
Doğu Anadolu'nun önemli kültür merkezlerinden biri ve belki de en önemlisi olan Erzurum'a yakın Horasan şehrinden Hasankale'ye göç eden bir aileye mensup olan bu büyük düşünürün dedesi, Molla Bekir isminde çevresinde hayli şöhret temin eden ve cömertliği dillere destan olan bir ailenin çocuğudur. Azak seferine giderek orada şehit düşmüş bir daha Hasankale'ye dönememiştir.
İbrahim Hakkı'nın babası ise, Derviş Osman Haseni isminde yumuşak huylu, çekingen, halim selim ve çelebi-meşreb bir zattır.
İbrahim Hakkı'nın "hilm-ü haya madeni" dediği babası Derviş Osman, yirmi yaşına kadar Erzurum'lu bilgin Karaşeyhoğlu Seyyid İbrahim isminde bir zattan zamanın okunması mutad dinî ilimlerini öğrenmiştir.
1701 yılında geçirdiği buhran üzerine kendisini eğitecek ve şifaya kavuşturacak bir mürşid-i kâmil bulmak arzusuyla yanına Erzurum'lu Eyyüp Efendi'yi de alarak seyahata çıkar.
O esnada çevresinde haklı bir şöhrete ulaşmış ve Siirt'in on kilometre kadar kuzey doğusunda yer alan Tillo'da (Bugünkü ismiyle Aydınlar Bucağı] ikamet eden Şeyh İsmail Fakirullah isminde bir bilgine bağlanmıştır.
DOĞUMU ve ÇOCUKLUK YILLARI
İbrahim Hakkı, 18 Mayıs 1703 yılında Muharrem ayının ilk Cuma sabahı, Erzurum'a aşağı yukarı kırk kilometre uzaklıkta bulunan Hasankale ( Pasinler ) kasabasında dünyaya gelmiştir.
Dokuz yaşına kadar amcalarının yanında kalan Erzurum'lu İbrahim Hakkı, geceli gündüzlü okur ve çok az insana nasib olacak bir bilgi elde eder.
Daha sonra Siirt'in Tillo (Aydınlar) Bucağına giderek Şeyh İsmail Fakirullah'a bağlanmış olan babasının yanında kalır. Kendi tabiriyle "babamdan daha biliş ve tanış idi" dediği bu zata kendisi de bağlanır.
Kuvvetli bir tahsil ve terbiye ile yetişen bu ünlü bilgin ve düşünür, arapça, farsça ve Türkçe'ye lâyıkıyla hâkim olmuş ve bu üç dilde şiir yazacak bir mertebeye ulaşmıştır.
Derviş Osman Efendi Tillo'da oğlunu, büyük bir şefkat ve sevgi ile büyütmüş ve birlikte kaldıkları Şeyh İsmail Fakirullah dergâhı onlar için âdeta bir eğitim ve kültür merkezi olmuştur.
Onyedi yaşında babasını kaybeden İbrahim Hakkı, tekrar doğum yeri olan Erzurum'a dönmüştür. Okuma imkânları bakımından Erzurum'u tercih ettiği anlaşılan bu mütefekkir ve şâirin gönül bakımından Tillo'ya bağlı olduğu ve küçüklük yıllarının verdiği mutluluğu tatmak için (1140-1728) tekrar oraya dönmüş, Şeyh İsmail Fakifullah'tan tasavvuf, tarikat ve dini bilgiler almıştır.
Tillo'ya gidişinden yedi sene kadar gibi bir zaman geçtikten sonra Şeyh İsmail Fakirullah'ın ölümü üzerine tekrar doğum yeri olan Hasankale'ye dönmüş, oradan da Erzurum'a gidip Yukarı Habib Efendi Camii'nce İmam ve hatip olarak görev yapmış, bunun yanında başka camilerde de va'z-ü nasihatlarla halkı aydınlatmaya çalışmıştır.
Hayatının gençlik ve olgunluk dönemlerine rastlayan bu yaşlarda daha çok şifahî bilgi ve kültüre önem vererek ileride kaleme alacağı eserlere hazırlık yapmıştır.
Otuzüç yaşına bastığında Firdevs isminde Erzurumlu bir hanımla evlenir. 1738 senesinde ilk defa hacca gider. Dönüşünde büyük İslâm şâir ve düşünürlerinin eserlerinden seçmeler yaparak "Lübbü'l-Kütüb" isminde 7 ciltten müteşekkil gayet kıymetli bir antoloji meydana getirir. Bu antolojinin beş cildi halen torunlarından Mesih İbrahim Hakkıoğlu'nun elinde ,iki cildi ise Erzurum Atatürk Üniversitesi Kütüphanesinde bulunmaktadır.
1742 yılında zengin bir ailenin kızı olan Fatime isminde ikinci bir kadınla evlenir. Bunu üçüncü ve dördüncü evlilikleri takip ederek Belkis ve Züleyha isminde iki hanımla daha evlenir. Böylece dört hanımla evliliğini büyük bir huzur ve mutluluk içinde devam ettirir. Hasankale'de saçaklı ve eyvanlı bir ev yaptırarak zaman zaman oraya gitmeyi tercih eder.
İSTANBUL SEYAHATLERİ:
İbrahim Hakkı, 1747 yılında, Sultan 1. Mahmud'un tahtta olduğu bir dönemde İstanbul'a getir ve Padişah tarafından Saray'a davet edilerek yakın bir ilgi ve alâka görür.
İbrahim Hakkının Saray'a davet edilmesinin gaye ve maksadı üzerinde duran kaynaklar, bu davetin ilim ve kitap sevgisinden doğduğunu ve bu büyük düşünürün eline geçen fırsatı değerlendirerek Saray kütüphanesinden oldukça fazla yararlandığını ileri sürmektedirler.
Marifetname isimli eserini yazmada büyük yararı olan bu ziyaret esnasında, sarayda bulunan ve başka yerlerde benzerine tesadüf edilmesi güç kitaplardan yararlandığı, not aldığı, kendisine gerekli olan malzeme ve bilgiyi topladığı muhakkaktır.
Ayrıca bu seyahat esnasında "ders okutmak şartıyla" Sultan I. Mahmut tarafından Erzurum'un Şigveler Dağı eteğinde bulunan Abdurrahman Gazi (Abdurrahman Dede) zaviyedârlığına tayin edilir.
Erzurum'a döndüğünde ufak tefek bir takım esercikler yazma denemelerine girişir. 1755 yılında ikinci defa İstanbul'a gelir. Buradan hanım ve çocuklarına yazdığı bir takım enteresan mektuplar günümüze kadar ulaşabilmiştir.
İstanbul'dan döndükten sonra kendisini tamamiyle eserler yazmaya vererek Hasankale'ye çekilir.En büyük eseri olan Marifetnâme 'yi tamamlamak için uğraşır. Daha sonra diğer eserlerini yazar.
İbrahim Hakkı kadar seyahat yapmış bununla beraber gezileri çalışmalarına engel olmamış bilgin ve şâir nadirdir. Hasankale onun doğum yeri olmasına rağmen hayatında en çok sevdiği ve bir türlü ilgisini kesemediği içinde mesut günler geçirdiği ve kendisine ikinci vatan olarak seçtiği yer şüphesiz Tillo'dur.
Sıkıştıkça, huzur bulmak için Tillo'ya yönelir. Bu esnada, Fa-time ismindeki eşinin ölümü üzerine Şeyh İsmail Fakirullah'ın torunu, Abdülkadir'in kızı Fatime Azize ile son evliliğini gerçekleştirir.
Kayın biraderi Mustafa Fâni ile 2. defa hacca gitmeye karar verir. Çeşitli ilim merkezlerinde, bu arada Halep, Şam, Mekke, Medine, Kudüs ve benzeri tarihi ve kutsal şehirlerde devrin ünlü bilginleriyle temaslarını sürdürür, onlarla çeşitli konularda bilgi alışverişinde bulunur.
Hasankale kasabasında doğduğu halde daha çok, büyük bir merkez olan ve eskilerin "Erzen-i Rum" dedikleri şehre nisbetle anılan İbrahim Hakkı, hac dönüşünde Tillo'ya yerleşir ve Şeyh İsmail Fakirullah'ın tekkesinde ders okutmak suretiyle talebeler yetiştirmeye çalışır.
1768 yılında Erzurum Müftüsü Şeyh Mustafa ile üçüncü defa hacca giden İbrahim Hakkı, amca oğlu Yusuf Nesim'e yolladığı bir mektupla, kendi eserlerinin Şam ve civarında okunup beğenildiğini yazar.
İbrahim Hakkı'nın, İsmail Fehim, Ahmed Naimi, Muhammed Şakir ve Osman Nedim adında dört erkek, Gülsün, Hanife ve Şemsi Aişe olmak üzere üç kızı olmuştur.
Son demlerini Tillo'da geçiren Erzurum'lu ibrahim Hakkı, 22 Haziran 1780 yılında vefat etmiş ve daha önce şeyhi ve mürşidi İsmail Fakirullah için yaptırdığı türbenin içine gömülmüştür.
Bugün de senenin hemen hemen her mevsiminde burası ziyaretçiler tarafından gezilmekte ve büyük bir ilgi toplamaktadır.
ESERLERİ:
18. asır, insanlığın eğitim, bilim ve kültürde büyük atılım ve hamlelere giriştiği, buluş ve icatlara yöneldiği bir çağdır. Erzurumlu İbrahim Hakkı da bu keşif ve icatlara yabancı kalmadan, imkânları sınırlı olmasına rağmen aynı yolda yürümüş ve kendisini çevresine tanıtabilmiştir.
Arapça, Farsça ve Türkçe olmak üzere yazdığı eserlerinin ilk beşini Erzurum'da bulunduğu sıralarda tamamlamıştır. Geriye, kalan eserlerini ise Siirt'e bağlı Tillo Bucağı'nda yazmıştır.
MARİFETNÂME:
Hafif modernleşme hareketleri arasında eski usulde bir eser olan Marifetname, bu cins kitapların son turfandası sayılabilir. İstanbul, Bulak ve Kazan'da değişik tarihlerde çeşitli baskıları yapılan eser, Bir Mukaddime (Önsöz), Üç Fen ve bir Hatime (Son söz) olmak üzere üç kısımdan müteşekkildir. Her fen, bölümlere, bölümler konulara, konular da kısımlara ayrılmıştır. İbrahim Hakkı, Önsöze başlamadan önce âlem-i kebir dediği kâinatı ve onun sırlarını ele alır. Daha sonra âlem-i sağir diye adlandırdığı insan vücudunu işler. Cenab-ı Hakk'ın birliğini kesin olarak öğrenmek ve masivâdan kurtulma yoluna girmesini tavsiye ederek bu kısımda menkul ve muteber olan tarzda kâinatın yaradılışını Arş'ı, melekleri, cennet ve cehennemi, Kürsi, Levh ve benzeri konuları açıklamaya çalışır.
Bundan sonra hesap (Matematik) ve hendeseye (geometri) dair basit fakat açık bilgiler verir. Alemin küre şeklinde olduğunu ispat ederken Kâtip Çelebi'nin Cihannümâ adlı eserinden çokça yararlanır.
İmam-ı Gazali'nin "Tehafütü'l-Felasife" sinden bu bahse dair fıkraları olduğu gibi Türkçe'ye çevirir. Bu aktarmayı yaparken yararlandığı kaynaklara değinir. Sudan bahsederken dünyanın evvelce, sularla örtülü olduğunu, bazı taşlar kırılınca içinden deniz hayvanları (fosil) çıktığını Fahrettin-i Razi'nin bir sözüne dayanarak söyler.
İbrahim Hakkı'nın bu konudaki inancı, kendinden evvel yaşamış olan İslâm bilginlerinin düşüncelerinden ayrı değildir. Yine bu münasebetle Magella'nın seyahatinden bahsederken Amerika'nın keşfini haber verir.
Erzurumlu İbrahim Hakkı, bütün bu bilgilerden sonra astronomi ilmine geçer ve birtakım açıklamalarda bulunur. Yaratıkların eşrefi olan insana gelince anatomi ile konuya girer.
Tıptan ve ilâçlardan bahsederken İbn-i Sina'dan yararlandığı görülür.
Fenn-i saliste (üçüncü bahis), eserin büyük bir bölümünü teşkil eden ve bizim açımızdan pek de yeni addedilebilecek bilgiler ihtiva etmiyen dinî meseleleri ele alır.
Şeyhi ve mürşidi İsmail Fakirullah'ın hasep, nesep ve kerametlerinden bahseder, sonra âdap, ahlâk ve muamelâta dair bilgi verir. İnsanın hayatta takip etmekle yükümlü olduğu kurallar üzerinde durur.
Anadolu'da yıllarca özel bir itina ve bilgiyle saklanıp okunan Marifetname'nin münevver çevrelerde de belli ölçülerde etkili olduğu söylenebilir.
Toplum psikolojisini çok iyi bilen ve önce şarkta hâkimiyetini sürdüren bilgilerle işe başlayan mütefekkirimiz, İslâmî inanç ve düşünceye ters düşmeden yeni fikir ve teorilerin ortaya çıkmasına yardımcı olması ve bunları akli delillerle isbat etmesi küçümsenmeyecek bir anlayışın ifadesidir.
BUNALAN KİŞİLERE ÇARE ARAYAN ŞÂİR:
İbrahim Hakkı, yakın tarihlere kadar sadece bir mutasavvuf olarak bilinmekte idi. Oysa ki "Marifetname" isimli kitabıyla şark kültürünün en güçlü temsilcilerinden biri olduğu muhakkaktır. Bugün de Edirne'den Kars'a kadar birçok kişinin sıkıntıya düştüğü an tekrarladığı:
Hak serleri hayr eyler
Zannetme ki gayr eyler
Arif anı seyr eyler
Mevlâ görelim neyler
Neylerse güzel eyler.
İbrahim Hakkı, çoğu kez insanlar için ustalığa dayalı bir şiir tekniği çerçevesinde canlandırdığı düsturlar yanında, bazı manzumeler kaleme almıştır ki bunlar akılda tutulmaya ve hatırlanmaya değer niteliktedir.
Geçmişle geri kalma
Müstakbele hem dalma
Hal ile dahi olma
Mevlâ görelim neyler
Neylerse güzel eyler.
gibi mısralar bu türdendir.
"Tefviznâme" adını alan ve dünya ile tarikat duygularının birbirine karıştığı bu şiirde, dini terbiye ile huzura kavuşmuş sakin bir ruhun parıltılarını sezer gibiyiz.
Klasik edebiyatımızın şâirleri, sıkı bir kural ve disiplin içinde iken ve bu kuralların dışına çıkmaları oldukça güç bir iş iken İbrahim Hakkı, rahat söyleyiş ve ifadeleriyle bu çerçeveyi zorlamış ve kişinin rahatını temin yönünden bazı öğütlerde bulunmuştur.
Az ye, az uyu, az iç
Ten mezbelesinden geç
Dil gülşenine göç
Mevlâ görelim neyler
Neylerse güzel eyler.
İbrahim Hakkı, görüş ve düşüncelerini insanlara zorla kabul ettirmeye çalışan bir propagandacı değil, çoğu zaman yol gösterici, halim-selim bir bilgin, öğreticilik görevini akıl ve mantık çerçevesi içinde yürütmeye çalışan bir düşünür, insanlığın hayrını gönülden arzulayan bir şâir olarak karşımıza çıkmaktadır.
Her ne kadar Osmanlı İmparatorluğu'nun siyasî ve iktisadi hayatının o çağda bir gerileme, hatta çökmeye doğru yöneldiği söylenmekte ise de, kültür ve edebiyatımız geçmişten aldığı hız sayesinde 18. asırda da bir dereceye kadar güç yetirebilmiştir.
Böyle bir ortamda gittikçe gerilemeye doğru yol alan İmparatorluğun manevi koruyuculuğunu üstlenenler arasında İbrahim Hakkı'nın önemli bir yeri vardır. O, sadece, yaşadığı çağdaki konularla değil, kendisinden sonra da insanlığı ilgilendiren bazı meseleler üzerinde çalışmış, özellikle kader, tevekkül, çalışma azmi, çağa ayak uydurma, ilâhî aşk ve sevgi gibi duygular karşısında insanların alacağı tavır, biçim ve davranış üzerinde kafa yormuş; hemen hemen her asırda ortaya çıkması muhtemel sorunların halli için şiir lisanıyla öğütlerde bulunmuştur.
Diğer Özellikler |
Stok Kodu | 9786054058082 |
Marka | Erzurum Araştırma Yayıncılık |
Stok Durumu | Var |
9786054058082