Şifa-i Şerif, Kadı İyaz BEDİR

Yaratan Rabbinin adıyla oku . O, insanı " alak " dan yarattı. Oku, Senin Rabbin en cömert olandır.  Alak 1-2
 
   
Şifa-i Şerif

Peygamberimizin yüksek hayatı ümmeti için ve bütün beşeriyet için imtisal nümunesi, fazilet örneğidir. Bu faziletkâr ve melekuti hayatın her safhasını Siyer-i Nebevi ilmi sinesinde toplamıştır. Gönüllerde din duygusunu ve aşk derecesinde Allah, Peygamber sevgisini ancak siyer İlmi uyandırır ve beşeriyeti melekuti fazilet şahikalarına yükseltir. Siyer ilminin en güzel tasnif olunmuş bir kitabı da hiç şüphesiz Kaadı İyaz 'ın (Eş-şifa bi Ta'rif-i Hukuki'l-Mustafa) sıdır.
 

          BİSMİLLÂHÎRRAHMANİRRAHÎM


   NAŞİRİN ÖNSÖZÜ
 
Hamdü Sena bütün âlemlerin Rabbi olan Allah'a (celle celâlühu) mah­sustur. Salât ü selâm, iki cihan güneşi, medar-ı iftiharımız, Peygamber efendimiz Muhammed Mustafa'ya, âline ve ashabına olsun.
 
Dinî bilgileri, Müslümanlara öğretmekle yükümlü olan her Müslü­man gibi, biz de bu kudsî görevi yerine getirmek gayreti içindeyiz. Bu gaye ile işe başlayıp, bu güne dek Allah'ın izniyle Müslüman halkımı­zın istifadesine sunduğumuz eserlerimize bir yenisini daha katmış bulu­nuyoruz.
 
Daima Müslüman halkımıza hizmet etmeyi şiar edinen Bedir Yayıne­vi Kadı İyaz'ın Şifa namındaki çok meşhur kitabım, zamanımızın kıy­metli din bilginlerinden muhterem Hüseyin Sûdi Erdoğan ve Nairn Er­doğan hocalarımıza tercüme ettirerek, büyük gayretler neticesi elde edilen bu kıymetli eser ayrıca bir heyetin kontrolünden titiz bir şekilde geçiril­dikten sonra Müslüman halkımızın istifadesine sunulmuştur.
 
Her türlü hastalıklara şifa, dertlere deva olan peygamber (Sallallahü aleyhi ve Sellem) in hadis-i şeriflerinin bir açıklanmasından ibaret olan bu eserin, hasseten milletimizi, ammeten bütün Müslümanların bugün mübtela oldukları maddî ve manevî çeşitli hastalıklarına şifa, dertleri­ne deva olmağa vesile olmasını Cenab-ı Hak'tan dileriz.
 
Gayret bizden tevfık Allah'dan.
 
Essalât-ü vesselâmü âlâ Resûlina Muhammedin ve âlihi ve sahbihi ecmain.
 
BEDİR YAYINEVİ
 

      ESERİ TETKİK ve TAKDİM
A. FİKRİ YAVUZ   (İstanbul Eski Müftüsü)
 
Kâinatta mevcut canlı ve cansız bütün varlıklar, başlangıç ve son hal­leriyle, hali hazır durumlariyle ayrı ayrı incelenip üzerlerinde düşünül­düğü zaman, bunlarda beşer üstü bir san'atın, âlemler üstü bir kudret ve iradenin, akılların kavrayamayacağı bir ilmin hakimiyeti hissedilir ve görülür; böylece insan acziyetini itiraf ederek Hâlık Teâlâ karşısında boyun eğip kulluk görevine yönelir. İnsanı bu şerefli hale çıkaran biri­cik vasıta, ondaki akıldır; çünkü türleri ve özellikleri sayılamayacak kadar çok ve değişik olan yaratıklar içerisinde insan; aklı sayesinde en mü­kemmel varlık olmuştur. Eşyanın değerlendirilmesi ve bunların beşeri­yet hizmetinde kullanılması, yaratıcıya ibadet edilip derece kazanılması hep bu akılla mümkündür. Bununla beraber insan, biçim ve keyfiyet yönü itibariyle de yaratıkların en güzeli ve en mükemmelidir.
 
Varlıklar âlemini yaratan Vacib Teâlâ hazretleri Tın Sûresi'nin 4. âyet-i kerimesinde:
"Biz, gerçekten insan cinsini en güzel bir biçim ve kıvamda yarattık" buyurmakla, insanın seçkin özelliklerine dikkatimizi çekiyor.
 
Daha sonra, bu akıl sayesinde insanlar en doğru yolu bulsunlar, dün­yada güzel bir düzen içinde yaşasınlar, ahirette de saadete ersinler diye, onlara kendi içlerinden peygamberler gönderdiğini yine Allah Teâlâ şu âyet ile bize bildiriyor:
 
"O insanlara, içlerinden peygamber gönderdik ki, (kavmine) şöyle desin: Allah'a ibadet edin. Sizin ondan başka İlâh'iniz yoktur. Artık ondan korkmaz mısınız?" (23/33)
 
Böylece insanlar içerisinde en seçkin olanlar, insanlara hak yolu gös­teren ve Allah'ın elçileri bulunan Peygamberlerdir. Peygamberler içeri­sinde de en faziletli ve en seçkin olanı Hazreti Muhammed (Sallallahü aleyhi ve Sellem) efendimizdir; zira onun hakkında Cenab-ı Hak şöyle buyuruyor:
 
"Biz, seni âlemlere rahmet olarak gönderdik" (1) ve "Biz seni insan­ların tümüne gönderdik, cenneti müjdeleyici ve azabı haber verici bir peygamber olarak..." (2)
 
Sonra da yüce Peygamberin vasfına işareten:
 
"Gerçekten sen, çok büyük bir ahlâk üzeresin" (3) buyuruyor.
 
Aynı zamanda peygamber silsilesinin sonu ve tamamlayıcısı... Artık kıyamete kadar getirdiği din ve ahlâk geçerli ve bakî... Bu hususta Al­lah Teâlâ şöyle buyuruyor:

"Hazreti Muhammed, Allah'ın elçisidir ve peygamberlerin de sonun­cusudur." (4)
 
İlim ve ahlâkını doğrudan doğruya Vacib Teâlâ Hazretlerinden alan ve O'nun terbiyesi altında yetişen kemalât ve hikmetle dolu Peygambe­ri tanımak O'na itaat etmek ve onun yolunda gitmek asıl gaye... Zaten Peygamberler aracılığı ile Allah'a ibadet edilsin diye yaratılmıştır insanlar. Akıl nimeti ile tanımayıp öğrenmedikçe, kime nasıl itaat edilir ve kur­tuluşa erilir?
işte tek kurtuluş yolu, O yüce peygamberi tanımak ve O'nu örnek edinme yoludur. Bu hususta Cenab-ı Hak şöyle buyurmaktadır:
 
"Allah'ı ve âhiret gününü arzulayan kimseler olarak Resûlüllah'da uyacağınız ve edineceğiniz güzel bir haslet vardır." (5)
 
Böyle şanı yüksek ve vazifesi büyük olan bir Peygamberin şahsiyeti­ni tanımadan, ahlâkını öğrenmeden, mucizeleri karşısında eğilmeden, emir ve yasaklarını bilmeden onun yolunda bulunmak mümkün mü? Değişik akıllarımızın idraki ölçüsünde Peygamberimizi tanımak mec­buriyetindeyiz ve daima bu sorumluluk içindeyiz. Bizi bu sorumluluk­tan kurtarmak ve dolayısıyla sevab kazanmak ve mukaddes emanete hiz­met etmek için öteden beri İslâm âlimleri Peygamber efendimiz hak­kında sayısız denecek kadar eserler yazmışlar, akıllarının yettiği, isti­datlarının imkân verdiği ölçüde tam bir ihlâsla onun kemalâtını anlatıp tanıtmaya çalışmışlar ve onu örnek edinmeye teşvik etmişlerdir. Bu eser­lerle İslâm dinine büyük hizmetlerde bulunulduğu şüphe götürmez bir gerçektir. Ancak meyvaları kolaylıkla devşirilen ağaçlar gibi, eserler içe­risinde faydalanılması kolay olanı vardır. Şimdi tercemesi sunulan Kadı iyaz Hazretlerinin "Eş-Şifâ bi-Ta'rîf-i Hukukı'l-Mustafa " adlı ki­tabı bu kabil eserlerden biridir. Asırlar boyu cami ve medreselerde oku­tulmuş, bir vird halinde hatmine devam olunmuştur. Derli toplu bir ifade ile kaleme alınmış olup Resûlüllah (Aleyhissalâtü vesselâm)'ın her yö­nü bakımından tanıtılması için azamî titizlik gösterilerek en sağlam de­liller şahit tutulmuştur.
 
Enbiya Sûresi: 21/107
Sebe Sûresi: 34/28
Kalem Sûresi: 68/4
Ahzab Sûresi: 33/40
Ahzab Sûresi: 33/21
 
Bu eser, daha önce Osmanlıca'ya terceme edilmişti; fakat kullanılan ifade çok ağır olduğundan bugünkü nesil tarafından anlaşılabilecek bir halde değildir. Çok isabetli bir teşebbüs ve gayretle bu eser, (muhterem Naim Erdoğan, Hüseyin S. Erdoğan) beyler tarafından türkçemize ka­zandırılmış bulunuyor. Bu büyük hizmetlerinden dolayı kendilerine te­şekkür ederken, okuyucuların da bundan faydalanarak o manevî nur­dan hissemend olmalarını Yüce Allah'dan niyaz ederim.
 
Kitabın muhtevası hakkında bilgi vermeden önce, eserin yazarını ta­nıyalım:

Eseri arapça olarak hazırlayan Kaadı îyaz'dır. Künyesi (Ebu'l-Fadl) olup babasının adı Musa'dır. Meşhur âlimlerden ve ediblerden biridir. Hicrî 476 yılında Septe şehrinde doğmuştur. Sonra Endülüse geçerek Kurtuba ve diğer ilim merkezi olan şehirlerde bulunup buralarda ilim tahsil etmiştir.
 
Uzun zaman Septe'de ve bir aralık da Gırnata'da kadılık görevinde bulunmuştur. Ömrünün sonlarına doğru Merakeş'e (Fas'a) hicret etmiş ve H. 544 yılında orada vefat etmiştir. Allah'ın rahmeti üzerine olsun... Önemli eserlerinden bir kısmı şunlardır:
 
a)  Kitabu'l-ikmal (Müslim Şerhi)
b)  Envaru'l-Meşarik (Seçme Hadîsler)
c)  Et-Tenbihat (Garib Hadîsler hk.)
d)  Eş-Şifâ bi-Ta'rîf-i Hukukı'l-Mustafa (Tercemesi sunulan eser)
 
Bahis konusu olan bu son eserinin pek çok şerh ve haşiyeleri vardır. Kâtip Çelebi'nin beyanına göre bu şerhler içinde en güzeli, Tilmisan  Ebû Abdullah Muhammed'in yazdığı "Şerhu mâ Temesse'l-Hacetü îleyhi min Elfazı'ş-Şifâ" adlı iki ciltlik eserdir. (6)
 

KİTABIN KONULARI:
 
Kitabın ihtiva etmiş olduğu konular dört kısımda toplanmış ve her kısım da ayrıca bab ve fasıllara bölünmüştür. Biz, burada ana hatlarıy­la her kısımdaki konuyu göstereceğiz. Teferruat için kitabın fihrist kıs­mından faydalanılabilir.
 
 (6) Keşfu'z-Zunûn: C. II, s. 1052-1055 Kamusu'l-A'Iâm: C. V_f s. 3540
 
Birinci Kısım: Kâinatın efendisi Peygamber (Sallallahü aleyhi ve Sellem) e tazim etmek.
 
a)  Vacib Teâlâ Hazretlerinin Peygamberi övmesi,
b)  Allah Teâlâ Hazretlerinin, hem ahlâk, hem de suret yönünden bü­tün güzellikleri ve her iyiliği onda toplamış olması,
c)  Peygamberin, Hak Teâlâ katındaki kadrim bildiren sahih ve meş­hur haberler,
d)  Hâlık Teâlâ Hazretlerinin, Peygamber elinde izhar buyurduğu bü­yük mucizeler ve alâmetler. Peygambere has kılınan özellikler.
 
İkinci Kısım: insanların Peygambere karşı yüklendiği sorumluluklar ve yerine getirmeleri gerekli haklar.
 
a)  Peygambere iman etmenin, onun emirlerine boyun eğmenin, sün­netine bağlı olmanın farziyyeti,
b)  Peygambere sevgi beslemenin, ondan öğüt almanın lüzumu,
c)  Peygamberin emrini büyük kabul etmek, O'na saygı göstermek ve O'na sadık kalmak,
d)  Peygambere Salât-ü Selâm getirmenin hükmü ve fazileti.

Üçüncü Kısım: Hazreti Peygamber hakkında muhal ve mümteni olan şeylerle, hakkında caiz olan.
 
e)  Din işlerine ait olan şeyler,
f)  Dünya işlerine ait olan haller.
 
Dördüncü Kısım: Hazreti Peygamberde noksanlık gören veya O'na dil uzatan kimse hakkındaki cezaî hükümler...
Hulâsa, hayatın sirrî ve ulvî gaye, iki cümlecikte toplanmakta O Yü­ce Peygamberi tanımak, O'na uymak...
 
Değil yalnız Müslümanların, kıyamete kadar devam edecek insan ve cin neslinin bu esrara vakıf olup ondan feyiz almaları dileği ile Allah Teâlâ Hazretlerinden hidayet ve istikâmet niyaz ederim.
 
A.Fikri Yavuz
26.12.1975
 
       
         Okuyucuların dikkatine!..
 
Size sunulmakta olan bu kitab, kendisinden evvel İslâm âlimlerinin bu konuda yazmış olduktan kitabların en güzellerinden biridir. Musannifi Kaad-ı İyâz (Rahimehullah) Maliki mezhebinin büyük fukahasındandır. Ayrıca Hadis ilminin sayılı âlimlerindendir. Hadis İlmi ve Usul-u Fıkıh ilmince hangi hadisin hüküm hususunda ne derecede olduğunu belirleyebilecek yetkiye sahibdir. Ayrıca Usul-ü Dinde hüküm ifade ede­bilecek sözlerin neler olduğunu görür ve ona göre sözünü söyler mu­hakkik ve İslâm âlimidir. Bu özellikleri İslâm âlimlerince kabul edilmiş ve eserlerinde belirtilmiştir. Bu bakımdan eserini okuyanların bu özel­likleri gözden uzak tutmamaları gereklidir. Kitabın metninde delil ola­rak gösterilen Ayet-i Kerîme ve Hadis-i Şeriflerin İslâm İmam ve âlim­lerince vaz'olunmuş ilimlerce nasıl değerlendirildiğine —hiç değilse— çoğunlukla nasıl kabul edildiğine yeterince vâkıf olmadan itiraz'a kal­kışmamak doğru bir tutum olur kanısındayız.
 
Kitabtaki Hadis-i Şeriflerin Kütûb-ü Sitte'de olanları için gerekli tahriçler sahife altlarında gösterilmişdir. Bunları verirken, olabildiği ka­dar, Hadis-i Şerifin Sahihayn'ın ve Sünen-i Erbaa'nın hangi kitab ve hangi babında tahric olunduğuna işaret edilmiştir.
 
a-Bugün ellerde mevcut Kütüb-ü Sitte baskıları değişik olduğun­dan çoğunda önce kitab numarası, sonra ismi, sonra babı ve sonra da Hadis-i Şerifin numarası gösterilmiştir. Kavmin adı en sonda verilmiştir.
 
b-Kütübü Sitte'den mada diğer hadislerde İmam Suyutî'nin "Menahil-üs Safa" adlı Şifa Tahricinin sahife numaraları verilmiştir. ( Şifa-i şerif kadı iyaz kitap, şifayı şerif kadı iyaz, şifayı şerif, şifayı şerif tercümesi, şifayı şerif kitabı, bedir yayınları şifa i şerif, şifayı şerif kitabı, kazı iyaz )

Muharric Nizamoğlu




Bedir Yayınları, Kadı İyaz tarafından yazılan Şifa-i Şerif adlı kitabı incele diniz.